Перліна Гомля - палац Румянцавых-Паскевічаў

Падарунак ад імператрыцы

Даўным-даўно, за екацярынінскім часам смелых палкаводцаў узнагароджвалі не толькі ордэнамі з граматамі, але і цэлымі гарадамі. У канцы XVIII стагоддзя Екацярына II падарыла Пятру Румянцаву мястэчка, дакладней, нават «вёсачку Гомель». За ратныя подзвігі ў вайне з Турцыяй. А разам з Гомелем - участак пад палац і грошы на яго будаўніцтва.

У прыгожым 1777 годзе генерал-фельдмаршал Пётр Румянцаў выдаў загад аб пачатку будоўлі. Месца было абранае маляўнічае - на высокім беразе Сожа, адкуль адкрывалася дзівосная перспектыва на раку і раскошны пейзаж за ёй. Архітэктараў запрасілі таксама выбітных - палац у стылі ранняга класіцызму абяцаў быць бездакорным. Так і сталася.

Напачатку наступнага, XIX стагоддзя, палацам валодалі сыны Пятра Румянцава. Спачатку Мікалай - канцлер, мецэнат і вялікі заступнік мастацтваў. Ён увекавечыў сваё добрае імя тым, што сабраў унікальную калекцыю кніг - потым яна легла ў аснову Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі. 28 000 тамоў перадаў «на карысць Айчыне і добрую асвету» яго брат Сяргей, вядомы дыпламат і дзяржаўны дзеяч. Менавіта пры Румянцавых мястэчка Гомель ператварылася ў квітнеючы горад. Аднак Сяргей Пятровіч аддаваў перавагу Пецярбургу і свой гомельскі маёнтак спачатку аддаў у заклад, а потым і прадаў у казну ў 1834 годзе.

Новае жыццё палаца

Для палаца Румянцавых пачалося новае жыццё. Разам з горадам яго выкупіў іншы вядомы палкаводзец, Іван Паскевіч, таксама ўдзельнік вайны, але ўжо з Напалеонам. Пятнаццаць гадоў ён праводзіў рэканструкцыю маёнтка і заклаў вакол яго велізарны парк. З розных куткоў Расійскай імперыі і з-за мяжы везлі сюды разнастайныя расліны, у тым ліку экзатычныя. Высаджвалі алеі, пракладалі дарожкі, разбівалі газоны, ставілі лавачкі і скульптуры, узводзілі альтанкі. Прыгажосць і раскоша канчаткова запанавалі на гэтых 18-ці гектарах.

У парадных залах палаца, цяпер ужо Румянцавых і Паскевічаў, ладзілі пышныя прыёмы і балі - на іх бывалі нават прадстаўнікі роду Раманавых. Акрамя гэтага Паскевічы лічыліся вялікімі прыхільнікамі разнастайных мастацтваў. Якія толькі калекцыі не былі сабраныя ў сям'і: нумізматыка, гадзіннікі, фарфор, ваенныя трафеі, не кажучы ўжо пра кнігі. Усё гэта ў 1919 годзе стала асновай для стварэння фонда Гомельскага мастацка-гістарычнага музея. Утварыўся ён пасля таго, як рэвалюцыйныя ўлады канфіскавалі палац, а яго апошнія насельнікі, князь Фёдар Паскевіч з жонкай Ірынай, пакінулі радавое гняздо.

Палац Румянцавых-Паскевічаў у XXI стагоддзі

І вось яно, XXI стагоддзе. Пасля рамонтаў, рэканструкцый, гістарычных перыпетый Гомельскі палацава-паркавы ансамбль - адзін з самых прыгожых помнікаў архітэктуры ў Беларусі. І гэта не толькі змястоўнасць і раскоша Палаца Румянцавых-Паскевічаў, у музейных фондах якога захоўваецца 260 000 артэфактаў: велізарныя нумізматычная і этнаграфічная калекцыі, зборы карцін, рукапісных і старадрукаваных кніг, абразоў...

Гэта яшчэ і капліца-пахавальня канца XIX стагоддзя - у ёй спачываюць восем прадстаўнікоў роду Паскевічаў. Побач з ёй - Петрапаўлаўскі сабор з мошчамі прападобнай Манефы Гомельскай. Яшчэ ў парку ёсць зімовы сад. У ім мноства субтрапічных раслін, сярод якіх пальма, што жыве там з 1888 года. А побач з зімовым садам - ​​назіральная вежа вышынёй 40 метраў, узрост якой амаль 200 гадоў, і з такой самай колькасцю прыступак. У ранейшым жыцці яна была комінам цукровага завода. Ці трэба казаць, якое эстэтычнае задавальненне чакае кожнага, хто залезе на вяршыню гэтага старажытнага высознага коміна.

Нарэшце, палацава-паркавы ансамбль - гэта яшчэ і парк неверагоднай прыгажосці, у абдымках якога жамчужынай ляжыць палац Румянцавых-Паскевічаў. Парк густа населены трыма тысячамі дрэваў, сярод якіх ёсць два дубы, што перасягнулі ўзрост у 200 гадоў. Прагулка па такім райскім садзе будзе незабыўнай! Асабліва з улікам невялічкага бонусу ў выглядзе... вавёрак, якіх тут вялікае мноства. Але галоўнае - іх можна пакарміць. Не кожнаму з людзей выпадае такая радасць. Але ўсё калі-небудзь здараецца ўпершыню.

Чытайце таксама

Гайд па Гомелю і яго выбітнасцях

Палацава-паркавы комплекс XVI-XIX стст. у Нясвіжы

Мірскі замак: цікавыя факты аб легендарным месцы

Сядзіба Ваньковічаў у Менску - месца раскошы і гасціннасці

Косаўскі палац: гісторыя ў дэталях