Гісторыка-культурны комплекс «Лінія Сталіна»

Гэта адзін з самых вядомых музейных комплексаў пад адкрытым небам, якія існуюць на тэрыторыі Беларусі. Адкрылі яго адносна нядаўна, у 2005 годзе, калі святкавалі 60-годдзе перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне. Планавалася, што Лінія Сталіна стане свайго роду музеем савецкай фартыфікацыі перыяду 30-х гадоў мінулага стагоддзя.

Трэба адзначыць, што ў СССР тэрмін «Лінія Сталіна» ніколі не ўжываўся. Ды і само стварэнне фартыфікацыйнай лініі праходзіла ў абстаноўцы сакрэтнасці. Але немагчыма было ўтаіць маштабнае будаўніцтва ўмацаванняў, якія праходзілі побач з межамі і цягнуліся ад Карэльскага перашыйку да Чорнага мора. Гучную і грозную назву «Лінія Сталіна» прыдумала заходняя прэса.

Будаўніцтва «Лініі Сталіна» на тэрыторыі Беларусі

На тэрыторыі цяперашняй Беларусі будаўніцтва вялося ў 1932-1935 гадах. Гэта быў вельмі складаны для краіны перыяд, калі не хапала элементарнага - харчавання, транспарту, матэрыялаў, нават адзення для насельніцтва. Таму будоўля сама па сабе была подзвігам. Мінскі ўмацаваны раён уключаў у сябе 327 збудаванняў, дотаў. Адрэстаўравалі толькі шэсць умацаванняў - цяпер яны ўваходзяць у склад розных музейных комплексаў. Два цалкам адрэстаўраваныя доты знаходзяцца на тэрыторыі музея «Лінія Сталіна».

Цяпер, практычна праз сто гадоў мы разумеем, што будаўніцтва сістэмы ўмацаванняў было даволі спрэчнай задумай. Межы СССР ў 1939 годзе пасунуліся на захад, і лінія Сталіна апынулася ў тыле. Да канца 30-х гадоў у інжынерным плане яна ўжо састарэла і мела патрэбу ў мадэрнізацыі. У выніку ў Вялікай Айчыннай вайне гэтая сістэма ўмацаванняў істотнай ролі не адыграла. Хаця супрацоўнікі музейнага комплексу паспрачаюцца з вамі на гэты конт. Іх аргументы такія: сістэма ўмацаванняў уздоўж мяжы прызначалася для таго, каб зацягнуць прасоўванне праціўніка, нанесці яму максімальныя страты і такім чынам выйграць час для мабілізацыі свайго войска. Лінія Сталіна не затрымала немцаў падчас Вялікай Айчыннай вайны, але лакальныя баі на ёй усё ж адбываліся, пра што сведчыць разбурэнне вялікай колькасці дотаў. Ну і, будзем шчырымі, у 30-я гады межы збіраліся абараняць ад нападу Польшчы, а зусім не Нямеччыны. 

Цікавасць да «Лініі Сталіна» ў XXI стагоддзі

Нам, людзям XXI стагоддзя, можна наведаць Лінію Сталіна выключна дзеля цікаўнасці. Сюды прыязджае мноства турыстаў, у тым ліку замежнікаў, якія цікавяцца ваеннай гісторыяй. Колькасць наведнікаў ужо даўно пераваліла за мільён чалавек! Усе маюць магчымасць, як кажуць, памацаць рукамі грозныя артэфакты часоў ВАВ, залезці ў акоп, зямлянку і ДАК, а таксама пастраляць халастымі патронамі з «калашнікава» ці вінтоўкі. Але ўсё ж галоўная забаўка для турыстаў - магчымасць праехаць на танку Т-34. Усё па-сапраўднаму: танкі рыкаюць, разрываюць гусеніцамі і без таго не вельмі роўную дарогу - паверце, моцныя адчуванні застаюцца незалежна ад таго, былі вы ўнутры танка, ці стаялі побач з ім.

У музеі на чатырох пляцоўках таксама прадстаўленая вялікая экспазіцыя зброі і ваеннай тэхнікі з часоў Першай сусветнай вайны і да нашых дзён. На штучным вадаёме можна ўбачыць разгорнутыя пантонную пераправу і нізкаводны інжынерны мост, адноўлены па чарцяжах даваенных гадоў. Экспазіцыі музея налічвае больш за 170 буйных экспанатаў, без уліку ўзораў стралковай зброі, ваеннай формы і амуніцыі, розных дакументаў. 

На Лініі Сталіна рэгулярна ладзяць рэканструкцыі баёў Вялікай Айчыннай вайны, напрыклад, аперацыі «Баграціён», Сталінградскай бітвы. Трапіць на такое мерапрыемства – вялікая удача.

Відэа

Чытайце таксама

Ваенныя экскурсіі: 5 памятных месцаў ВАВ у Беларусі

Мемарыяльны комплекс «Курган Славы» ў дэталях: яго гісторыя, легенда і архітэктура

Хатынь - месца для таго, каб памяталі

Палацава-паркавы комплекс XVI-XIX стст. у Нясвіжы

Брэсцкая крэпасць - сімвал мужнасці і гераізму