«Беларусь» ці «Беларусія»: краіны, якія завуць няправільна

Па назве гэтага артыкула ўсё ўжо ўсё зразумелі, аднак не будзем забягаць наперад: перш, чым перайсці да самага сакавітага і цікавага, пакапаемся ў тапаніміцы іншых дзяржаў і паспрабуем разабрацца, у чым жа праблема назваў розных краін.

«Малдова», «Малдавія» і ўсё-ўсё-ўсё

Не толькі на тэму назвы сінявокай адбываюцца гарачыя спрэчкі. Пад «раздачу» трапляюць шматлікія краіны постсавецкай прасторы і еўрапейскія дзяржавы. Часцяком праблемы з тым, як правільна зваць тую ці іншую краіну, узнікаюць на глебе гістарычнай недасведчанасці і няведання геаграфіі. Разбяром усё на прыкладах.

• «Англія» і «Вялікабрытанія». Калі ў школе ваш выкладчык англійскай мовы размахваў падручнікам з надпісам «Great Britain» і пры гэтым распавядаў пра Англію, мы вам спагадаем. Дзяржавы «Англія» не існуе, гэта толькі адміністрацыйна-палітычная частка Вялікабрытаніі. Апошняя ж афіцыйна і цалкам завецца «Злучанае Каралеўства Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірландыі». Вось гэта самая дзяржава і складаецца з ужо вядомай нам Англіі, Уэльса, Шатландыі і Паўночнай Ірландыі. Англія, у адрозненне ад Вялікабрытаніі, не мае ўласнай грашовай адзінкі ці войска, не вядзе нейкую асобную знешнюю палітыку і не з'яўляецца членам НАТО, ААН і іншых міжнародных арганізацый.

• «Галандыя» і «Нідэрланды». А ў чым тут розніца? Ды як бы ўсё ў тым жа! Каралеўства Нідэрланды ўтвараюць 12 правінцый, у лік якіх уваходзяць Паўночная і Паўднёвая Галандыя, аб'яднаныя адной назвай. Прычына няправільнага наймення крыецца зноў жа ў гісторыі: падчас напалеонаўскіх войн самы вялікі ўклад у эканоміку і аднаўленне краіны ўносіла вобласць пад назвай Галандыя. Так самы паспяховы раён і стаў асацыіравацца з усёй краінай, што выяўляецца не толькі ў назве: цюльпаны і млыны – гэта пра Галандыю, а не пра ўсё каралеўства зараз.

• «Малдова» і «Малдавія». Тут мы ўжо закранём гістарычны аспект. «Малдавіяй» называлі рэспубліку, якая ўваходзіла ў склад СССР, і такую назву можна сустрэць у падручніках, мемуарах, дакументальных фільмах – словам, усюды, дзе апісана гісторыя Савецкага Саюза. Што ж датычыцца нашага часу, «Рэспубліка Малдова» – гэта цяперашняя назва дадзенай дзяржавы. Гэта замацавана і на ўзроўні афіцыйных дакументаў.

• «М'янма» – сучасная назва Бірмы. Хай яна і не прызнана пакуль ні большасцю мясцовых арганізацый, ні жыхарамі іншых краін, гэта назва ўжо 30 гадоў як ва ўжытку мясцовых жыхароў;
• Ваша смачная «цэйлонская гарбата» ужо больш 40 гадоў як «гарбата са Шры-Ланкі». Менавіта так, аматары гарбаты: уласна Цэйлона больш не існуе;
• «Бераг Слановай Косткі» гучыць як назва лакацыі з нейкай анлайн-гульні, хоць гэта проста пераклад звыклага ўсім Кот Д`Івуара, які перасталі зваць тым самым «Берагам» з 1986 года па просьбе мясцовых.

«Беларусь» ці «Беларусія»: як усё ж такі правільна?

Стартаваў сезон файных зніжак на экскурсіі па Беларусі, таму самы час абмеркаваць надзённыя і для жыхароў краіны, і для яе гасцей праблемы.

Тут усе некалькі складаней, чым з іншымі краінамі: гарачыя спрэчкі вядуцца дагэтуль. Самі беларусы настойваюць на «Рэспубліцы Беларусь» і «Беларусі», калі скарочана, паўсюль можна сустрэць менавіта такую назву, бо яна замацавана на заканадаўчым узроўні.

А вось расіяне любяць зваць краіну «Беларусія». Цікавы факт: шматлікія замежнікі завуць Расію «Раша» (ад ангел. Russia). Такія ж факты ўсплываюць, напрыклад, у абмеркаванні назвы Германіі (якая як бы «Дойчланд» для саміх немцаў).

Назва «Беларусь» цяпер актыўна прасоўваецца Інстытутам рускай мовы РАН, а некаторыя крыніцы сцвярджаюць, што гэта – толькі неафіцыйная назва краіны. Аднак усе дарогі вядуць у АККС – Агульнарасійскі класіфікатар краін свету, да якога звяртаюцца, калі жадаюць усё пазнаць сапраўды і дакладна. АККС прыняты Расійскай Федэрацыяй на афіцыйным узроўні, таму ў яго мы і зазірнём. 112-ай у спісе ідзе «Рэспубліка Беларусь» з яе скарочанай формай «Беларусь». А вось «Беларусіі» там не назіраецца.

Як і ў выпадку з «Малдавіяй», «Беларусія» перадае прывітанне з далёкага 1991 года, у пачатку якога яшчэ існавала БССР.

Вядома, адказваючы на пытанне з пачатку артыкула, мы можам сказаць: так, беларусы жадаюць чуць «Беларусь» з вуснаў замежнікаў. Але гэта ніяк не прымус падстройвацца пад нашы рэаліі ці спроба навязаць традыцыі гасцям краіны.

А як называеце нашу рэспубліку менавіта вы? Ці часта сутыкаецеся з няправільнымі назвамі краін? Дзяліцеся сваімі ўражаннямі ў каментарах!

Заставайцеся з VETLIVA і сачыце за Блогам, каб не прапусціць самыя цікавыя факты пра Беларусь!

Чытайце таксама

Чаму Ваша наступная паездка павінна быць у Беларусь?

"Невядомая Беларусь": куды пайсці, куды падацца?

Як абраць курорт у Беларусі?

Асенні міні-тур па Беларусі

Без елак і аліўе: як святкуюць Новы год у розных краінах свету?