Чыгуначны вакзал у Оршы

У Віцебскай вобласці Рэспублікі Беларусь знаходзіцца адзін з найбуйнейшых вакзалаў краіны. Тысячы людзей штодня карыстаюцца паслугамі гэтага найважнейшага транспартнага вузла. Ва ўсіх вакзалах свету заўсёды пануе асаблівая атмасфера – тут сустракаюцца старыя сябры; стомленыя студэнты з нецярпеннем чакаюць свой цягнік, ужо прадчуваючы сямейную ўтульнасць і смак хатняй ежы; перон мільгае закаханымі парамі. Умовы карыстання вакзалам увесь час паляпшаюцца і дапрацоўваюцца: усталёўваюцца плацежныя тэрміналы, развіваецца інфраструктура вакзала. Цяпер, як і ў сярэдзіне XIX стагоддзія, тут кіпіць жыццё. Прыбываюць і адпраўляюцца цягнікі, перамяшчаюцца натоўпы людзей і сотні грузаў, а на электронным табло змяняюцца маршруты накіравання.

Вакзал у Оршы сам па сабе з’яўляецца гістарычнай каштоўнасцю, ён быў пабудаваны ў 1871 годзе ў сувязі з увядзеннем у эксплуатацыю магістралі Масква-Брэст. Спачатку пабудова была зусім простай – невялікі будынак з некалькіх паверхаў узвялі з дрэва. Вакзал упрыгожвалі разьбяныя вокны і дах – тыповыя атрыбуты будынкаў таго часу. У 1912 годзе вакзал перабудавалі – ён стаў велічным бетонным будынкам у стылі мадэрн з зубістымі вежамі па краях, некаторыя рысы пабудовы тых гадоў захаваліся да нашых дзён. У 1930-я гады вакзал некалькі пашырылі, бо колькасць людзей, што праходзіла праз горад, істотна павялічылася.

Калі пачалася Другая сусветная вайна, будынак вакзала захапілі фашысты. Уладамі Савецкага Саюза было прынята няпростае рашэнне пра знішчэнне транспартнага вузла з мэтай прадухілення наступу саперніка. Так, тут упершыню было ўжыта рэактыўная зброя БМ-13 («Кацюша»). Вакзал быў моцна разбураны.

У 1944 годзе пачаліся працы па рамонце і рэканструкцыі будынка. Праз два гады пасля заканчэння вайны будынак аднавілі. Вядома, вакзал набыў новыя рысы, шмат у чым адрозныя ад варыянту 1912 года. Каля вакзала быў усталяваны помнік партызану і Герою Савецкага Саюза К. С. Заслонаву. У 50-е і 70-е гады XX стагоддзі вакзал ізноў дабудоўвалі, а ў год, калі ў СССР праходзілі Летнія Алімпійскія гульні, быў абноўлены інтэр'ер вакзала. У 2004 годзе прайшла яшчэ адна буйная рэканструкцыя, якая закранула фасад будынка і яго ўнутраную частку, а таксама былі адрамантаваны платформы.

Зараз мы можам назіраць старадаўні масіўны будынак з аркавымі проймамі, упрыгожанымі калонамі і ляпнінай, і ў той жа час карыстацца ўсімі магчымымі навінамі, даступнымі ў сучасных вакзалах першага класа. Побач з будынкам можна ўбачыць паравоз серыі П-36, усталяваны тут у 1984 годзе ў сувязі з саракагоддзем вызвалення Беларусі ад фашысцкай Германіі.

Орша – горад, што выйшаў на новы ўзровень менавіта дзякуючы свайму транспартнаму паведамленню, вось чаму вакзал у Оршы асабліва характэрны і гістарычна важны.