Будынак чыгуналіцейнага завода «Гігант» у Мінску

У сталіцы Беларусі асаблівы каларыт. Вуліцы Мінска заўсёды славіліся прыгожымі старадаўнімі будынкамі. Не стала выняткам і Кастрычніцкая вуліца, бо на ёй размешчана мноства гістарычных пабудоў пачатку 20 стагоддзя і ранейшых часоў. Адзін з такіх будынкаў – аб'ект прамысловай архітэктуры – будынак чыгуналіцейнага завода, які быў збудавана ў 1908 годзе. Звычайна, ён не заўсёды быў каменным і масіўным, спачатку пабудова была выканана з дрэва, але назва завода першапачаткова задумвалася як «Гігант». Тут працавала парадку дванаццаці чалавек – яны займаліся рамонтам сельскагаспадарчых машын і некаторага абсталявання. На заводзе таксама выпускаліся дробныя прадметы. Звычайна, першае абсталяванне было не самым лепшым, а штат працаўнікоў – зусім невялікім, але пачатак быў пакладзены. І ўжо праз некалькі гадоў, у 1912 годзе, завод «Гігант» змяніў назву на «Энергія», колькасць яго супрацоўнікаў павялічылася да дваццаці пяці, а асартымент выпусканай прадукцыі істотна пашырэў. У 1913 годзе драўляны будынак завода згарэў, але ўжо праз год завод працягнуў сваю дзейнасць.

З 1917 па 1921 год завод рэканструявалі, і будынак стаў каменным. Ужо праз год колькасць працаўнікоў завода павялічылася да ста, а праз дзесяць гадоў тут працавала больш тысячы працоўных. Завод заняўся выпускам станкоў. У савецкія часы «Энергія» апраўдала сваю назву, ператварыўшыся ў адзін з найбуйнейшых заводаў БССР. Прадпрыемства актыўна пашыралася – будаваліся дадатковыя корпусы, усталёўваліся новыя станкі і печкі для ліцця. Адзінай праблемай была недахоп супрацоўнікаў з вышэйшай адукацыяй, бо 94 адсоткаў працаўнікоў былі простымі працоўнымі, якім нехапала інжынерна-тэхнічных ведаў. Так, пры заводзе пачалі функцыянаваць адмысловыя навучальныя гутркі і курсы, што ў выніку прынесла прадпрыемству эканомію ў дзвесце шэсцьдзясят тысяч рублёў, бо навучаныя супрацоўнікі ўнеслі шэраг прапаноў па ўдасканаленні працэсу вытворчасці.

У 1930 годзе назва прадпрыемства змянілася на «Завод імя К.Е. Варашылава». Потым пачалася Вялікая айчынная вайна, але будынак завода ацалеў, хоць сваю дзейнасць ён працягнуў толькі ў 1948 годзе. Падчас вайны тут дзейнічалі падпольшчыкі. З 1961 года і па цяперашні час прадпрыемства завецца заводам імя Кастрычніцкай рэвалюцыі. На сённяшні дзень былы «Гігант» з'яўляецца часткай Мінскага завода імя Кастрычніцкай рэвалюцыі.

Будынак завода пабудаваны з чырвонай цэглы, вялікая яго частка аднапавярховая – у такім стылі будаваліся многія прадпрыемствы Савецкага Саюзу. Нядаўна стала вядома, што прамысловыя будынкі ў цэнтры горада збіраюцца знесці, але ў дадзены момант ідзе абмеркаванне з нагоды захавання будынка завода «Гігант», бо гэта сапраўдны помнік архітэктуры. Хто ведае, можа, неўзабаве тут размесціцца тэматычны гатэль з фатаграфіямі людзей, якія працавалі калісьці на заводзе.