Вайсковыя могілкі ў Мінску- гэта вечная памяць пра самых адважных і таленавітых беларусаў. Гэта месца, дзе назаўжды спачываюць душы найбуйнейшых беларускіх дзеячаў, а таксама салдат і ўсіх, хто аддаў сваё жыццё на славу Радзімы.

Першыя згадкі пра вайсковыя могілкі датуюцца 1840-ымі гадамі. Тады гэта было месца пахавання вайскоўцаў, якое размяшчалася на ўскрайку Мінска. Праз 50 гадоў могільнік настолькі запоўніўся, што яго прыйшлося закрыць. Пасля да могільніка далучылі дадатковую тэрыторыю, якая стала называцца новым Ваенным пахаваннем. Заблытацца ў могілках і заблудзіцца складана: уся тэрыторыя падзелена крыжападобнымі дарожкамі, якія дзеляць могільнік на чатыры часткі. Кожная зона належыць пэўнаму палку.

Улетку ў 1895 годзе тут вырашылі правесці паніхіду ў памяць аб усіх пахаваных салдатах. Развітацца з мёртвымі салдатамі і шанаваць іх хвілінай памяці прыйшлі кіраўнікі і прадстаўнікі ўсіх мінскіх гарнізонаў. У месцы перасячэння дарожак, ваеннае начальства і духавенства паднялі крыж.

Зараз на тэрыторыі могільніка ёсць храм Аляксандра Неўскага, які быў пабудаваны і асвечаны ў 1898 годзе. Першапачаткова ён планаваўся замест крыжа ў якасці невялікай капліцы, аднак адразу гэтым планам не наканавана было спраўдзіцца. Трохі пазней вырашылі ўсё ж рэалізаваць гэтую ідэю і пабудаваць храм-помнік як сімвал памяці ўсіх загінуўшых воінаў, якія загінулі ў гады вайны паміж Расійскай і Асманскай імперыяй у другой палове 20 стагоддзя.

Пасля заканчэння Вялікай Айчыннай вайны на вайсковым могільніку сабраліся целы больш за пяцьсот загінуўшых партызан, салдат і афіцэраў. Тут былі пахаваныя амаль усе прадстаўнікі Каломенскага палку, што так і вярнуліся жывымі з поля бою ... Трагедыяй напоўнена кожная магіла на гэтым ваенным пахаванні.

Акрамя ваеннаслужачых, зямля мінскага вайсковага могільніка захоўвае ў сабе целы выбітных беларускіх дзеячаў. Знакамітыя беларускія паэты і пісьменнікі, такія як, Паўлюк Трус, Якуб Колас, Кузьма Чорны, Міхась Клімковіч знайшлі тут сваё вечную пакору. Першы прэзідэнт Акадэміі Навук БССР Усевалад Ігнатоўскі, кампазітар і аўтар музыкі гімна нашай краіны Нестар Сакалоўскі, адзін з кіраўнікоў БССР Аляксандр Чарвякоў таксама здабылі свой апошні прытулак менавіта на гэтым могільніке. Але разам з гэтым, назва ваеннага захавалася за могільнікам і па гэты дзень.

На вайсковым могільніку можна сустрэць не толькі магілы, тут таксама знаходзіцца хачкар - армянскі помнік, прысвечаны ўсім пацярпелым ад генацыду ў 1915 годзе. Хачкар сімвалізуе таксама і памяць аб загінуўшых пасля магутнага Спітакскага землятрусу ў 1988 годзе.

Зараз ваенны могільнік уяўляе вялікую цікавасць не толькі як месца масавага пахавання салдат і беларускіх прадстаўнікоў культуры, літаратуры і мастацтва, але і як духоўны прыстанак для праваслаўных, паколькі тут размяшчаецца царква. У храме можна наведаць набажэнства, ахрысціць дзіця, здзейсніць вянчанне або проста паставіць свечку за спачын або здароўе. З храмам звязаная нават цікавая гісторыя. Падчас вайны, на царкву трапіў снарад, але прабіўшы купал і зваліўшыся каля абраза Мікалая Ўгодніка, снарад не выбухнуў.