У дзвюх дзясятках кіламетраў ад Гродна, на скрыжаванні меж трох суседніх дзяржаў, раскінулася выдатнае, згубленае сярод лясных масіваў, дзівосных рэк і азёр памежнае беларускае мястэчка Сапоцкін, пра якое мала хто ведае. Тут тэрытарыяльнае памежжа перадусім вылілася ў памежжа культур, рэлігій, моў. У дадзеных месцах каталіцызм суседнічае з праваслаўем, каталіцкі касцёл пабудаваны каля праваслаўнага храма, а да нядаўняга часу назвы вуліц дубліраваліся на дзвюх мовах: беларускай і польскай (зараз толькі па-беларуску). Гэта мястэчка Сапоцкін, што знаходзіцца на неабсяжных абшарах багатай на такія дзівоцтвы Гродзеншчыны, ведаць пра які варта тым, хто цікавіцца гісторыяй і культурай роднага краю. А мястэчку Сапоцкін у гэтым плане ёсць, чым здзівіць і ўразіць вандроўніка, які наўмысна ці выпадкова апынуўся ў гэтых нязведаных краях.

Мястэчка Сапоцкін, што знаходзіцца ў наваколлі Аўгустоўскага канала, мае працяглую і ўражальную гісторыю, бо яго заснаванне адносіцца яшчэ да часоў Вялікага Княства Літоўскага. Некаторыя гісторыкі звязваюць з’яўленне Сапоцкіна нават з першабытнай эпохай. У любым выпадку, мястэчка стала вядома ў пачатку XVI стагоддзя, калі Жыгімонт I падараваў дадзеныя землі асабліва набліжанаму да сваёй асобы Мікалаю Сапоцьку за гераічнае нясенне службы (грашовыя ўзнагароды раней не практыкаваліся). Тады тэрыторыя Сапоцкіна ўяўляла сабою парослыя лесам і неўладкаваныя пляцоўкі зямлі, на якіх практычна адсутнічала насельніцтва. Новаму ўладальніку прыйшлося ўсё пачынаць з нуля. Так і з'явіўся Сапоцкін двор, што даў назву славутаму мястэчку на Гродзеншчыне. Гістарычны шлях, які прайшло мястэчка з моманту яго заснавання літоўскім вяльможам, адрозніваецца некаторай трагічнасцю. Пасля аднаго з падзелаў Рэчы Паспалітай Сапоцкін перайшоў у склад Прусіі, потым быў у складзе тэрыторый Расійскай імперыі, Польшчы, БССР.

Пахавальні Дзяконскай і Гурскага ў гарадскім пасёлку Сапоцкін адносяцца да ліку беларускіх славутасцяў і прыцягваюць увагу турыстаў, што наведваюць такія не вельмі вядомыя, але маляўнічыя месцы. Пахавальні знаходзяцца на мясцовым каталіцкім цвінтары. Адна з іх належыць Юліі Дзяконскай. Будынак выкананы ў выглядзе прамавугольніка і адсылае да рэтраспектыўна-гатычнай стылістыкі. На верхняй частцы фасада невялікая вежа з крыжом, а аконныя проймы з'яўляюцца спічастымі. Выдатна атынкаванае пакрыццё сцен рабілася з выкарыстаннем друзу, а сама пабудова з’явілася тут у сярэдзіне XIX стагоддзя.

Пахавальня Юзафа Гурскага, выкананая ў неагатычнай стылістыцы, таксама ўяўляе гісторыка-культурную каштоўнасць, бо яна належыць першаму ўладальніку Радзівілак і візуальна трохі адрозніваецца ад размешчанай па суседству пахавальні. Яна пабудавана трохі пазней, мае форму прамавугольніка, а верхняя частка фасада прадстаўлена ўжо трыма вежамі з крыжамі.

Пахавальні Дзяконскай і Гурскага ў гарадскім пасёлку Сапоцкін варта наведаць тым, хто марыць наведаць гэтыя шчодрыя на культурныя славутасці месцы. Невялікі Сапоцкін абавязкова знойдзе, чым прыцягнуць увагу спрактыкаванага турыста.