Сядзіба Грабоўскіх у вёсцы Дзiкушкi

У маляўнічым Лідскім краі размяшчаецца невялічкая вёсачка Дзiкушкi, якая знаходзіцца ўсяго за некалькi дзясяткаў кіламетраў ад Ліды. Нягледзячы на ​​тое, што вёска займае маленькую плошчу і пражывае там няшмат мясцовага насельніцтва, тут маюцца шматлiкiя славутасці, любавацца якімi прыязджаюць турысты з усёй Беларусі, а таксама з замежных краiн. Гэта Спаса-Праабражэнская царква і сядзіба Грабоўскіх у вёсцы Дзiкушкi. Напаўразбураны маёнтак будзе асаблiва цiкавы для тых, хто захапляецца гісторыяй роднага краю.

Маёнтак у вёсцы Дзiкушкi з'явiўся на карце мясцовасці яшчэ ў далёкім XVIII стагоддзі, а на дадзены момант усе, што ён сабой прадстаўляе, - гэта дом, які знаходзіцца ў руінах, а таксама некалькі гаспадарчых пабудоў, невялічкi свiран. Цікава, што мястэчка Дзiкушкi насіла назву Бiкушкi і ўпершыню ўпамiнаецца ажно ў 1506 годзе. Гэта было звязана са знакамiтым імем Жыгімонта. Пазней Дзiкушкi разам з мясцовымі жыхарамі набыў Рафаіл Грабоўскі - спачатку пружанскі, а затым лідскі суддзя. У 1840 годзе на грошы Грабоўскага была пабудавана мураваная царква ў Дзiкушках, а побач Грабоўскі адкрыў утульную карчму для таго, каб мясцовыя жыхары бавiлi там час. Пасля смерці суддзi Рафаiла Грабоўскага яго вялiзныя ўладанні атрымаў у спадчыну сын Станіслаў без жонкі і дзяцей. Пасля яго скону з'явiліся шматлікія сваякi па лініі Грабоўскіх i дружна падзялілі паміж сабой багатую спадчыну знакамiтага заможнага роду. А дзяліць было што, бо ў старажытныя часы Грабоўскія валодалі шматлікімі землямі ў трох рэгіёнах: Лябедскiм, Шчучынскім, Жалудоцкім. Гэта былі розныя маляўнічыя мястэчкі, пачынаючы з Марцiнiшак і Ляшчанкi і заканчваючы Белеўшчызнай і Багдзелямi.

У 20-я гады мінулага стагоддзя сядзіба Грабоўскіх у вёсцы Дзiкушкi перайшла ва ўласнасць халасцяка Мінейка. Ад мінулых гаспадароў Мінейку дасталося мноства добрых пабудоў, пачынаючы са свіранаў і кузні, а заканчваючы кароўнікам і складамі. Свіран быў пабудаваны яшчэ ў XIX стагоддзі, а арыгінальныя калоны, якія ўпрыгожваюць дом, былi заказаны спецыяльна з Вільні. Раніцай Мінейка размяркоўваў працу сярод мясцовага насельнiцтва, а ўвечары расплачваўся. Так жыў і функцыянаваў заможны маёнтак, пакуль аднойчы Мінейка назаўжды яго не пакінуў. Нечакана ён сеў на свой матацыкл i паехаў у невядомым напрамку. Больш нiхто з мясцовых жыхароў яго нiколi не бачыў.

У адрозненнi ад сумежных пабудоў, некалі выдатны сядзібны дом цяпер знаходзiцца ў руінах, сярод якіх асабліва вылучаюцца грандыёзныя калоны з Вільні. Сядзібны дом доўгі час пуставаў, пакуль у савецкія гады яго не вырашылі крыху абнавіць. Спачатку ў ім зрабілi кантору мясцовага саўгаса, а затым вясковы клуб з песнямі і танцамі. Паступова сядзібны дом стаў разбурацца, і цяпер ён знаходзіцца ў жахлiвым стане. Але гэты сумны факт не можа спынiць турыстаў ад наведвання маляўнічых месцаў. Шматлiкiя наведвальнiкi любяць паблукаць па каларытнай сядзібе Грабоўскіх у вёсцы Дзiкушкi, каб атрымаць асалоду ад яе мiнулай вялікасцi.