Царква Траецкая (Святога Духа) ў Оршы

У пары дзясяткаў кіламетраў ад Віцебска, на беразе велічнага Дняпра, раскінулася цудоўная і загадкавая Орша, якая, акрамя таго, што іграе галоўнейшую ролю ў чыгуначным звароце Беларусі, захоўвае не мала таямніц. Пад адкрытым небам жывапіснага гарадка размяшчаецца мноства вядомых славутасцей, якімі па праву ганарыцца Беларусь. Адной з такіх славутасцей, якая прыцягвае турыстаў, з’яўляецца царква Траецкая (Святога Духа), што цудоўна захавалася  па сённяшні дзень і адкрытая для прыхаджан. Хаця лёс у цэрквачкі склаўся цікаўнейшым чынам.

На тэрыторыі, дзе з’явілася царква, пачаў сваю дзейнасць Куцеінскі манастыр, які атрымаў сваю арыгінальную назву ад рачушкі Куцеінка, якая злівалася з Дняпром. Павер’е абвяшчае, што ў момант яго будаўніцтва з’явілася ікона Маці Божай, што было цудам. Ікона і зараз устаноўлена ў аршанскім жаночым манастыры, а пра яе гаючыя якасці чула ўся Беларусь, жыхары якой здзяйсняюць паломніцтвы да цудатворнага месца. У межах манастыра быў пабудаваны Богаяўленскі храм з дрэва, які не ацалеў у агні, а таксама царква ў гонар нараджэння Ісуса, якая зараз носіць імя Святой Тройцы.

Куцеінскі манастыр у Оршы  ператварыўся ў маштабны цэнтр культурнага жыцця рэгіёна, бо пад яго дахам знаходзілася мноства ўстаноў, пачынаючы са школы і заканчваючы майстэрнямі, дзе працавалі іканапісцы. Прыкметна, што таленавітыя майстры з манастыра аб’ездзілі ўсю Беларусь і нават наведалі дзяржаву Маскоўскую. У манастыры знаходзілася і буйнейшая ў тыя часы тыпаграфія, дзе Спірыдон Собаль выдаў свой першы “Буквар” на беларускай мове. Дакладна вядома, што ў Куцеінскі манастыр прыязджаў з урачыстым візітам Мікалай II – апошні расійскі імператар.

У Куцеінскім манастыры пражывалі манахі праваслаўнага веравызнання, вымушаныя шукаць новае месца жыхарства ў іншым храме з-за супярэчлівых адносінаў з уніяцкімі калегамі. З прыходам да ўлады Саветаў на месцы Куцеінскага манастыра ўсё прыйшло ў каласальны заняпад, калі памяшканні сталі прыстасоўвацца пад жылыя пакоі і гаражы. Пасля таго, як СССР спыніў сваё існаванне, у Куцеінскім манастыры пачаліся доўгачасовыя аднаўленчыя работы. Зараз у яго сценах размяшчаюцца шматлікія майстэрні, дзе ствараюцца цудоўныя іканастасы.

Двухпавярховая царква з’явілася ў XVII стагоддзі і была поўнасцю вытрымана ў стылістыцы папулярнага ў тыя часы барока. Царква Траецкая (Святога духа)  - гэта чарохвугольны будынак з пяціграннай апсідай і званіцай на два ярусы. Царква поўнасцю ўпрыгожана арыгінальнымі дэкарыраванымі франтонамі. Пасля доўгіх работ па аднаўленні былой велічы храм цудоўна функцыяніруе ў нашы дні.

Царква Траецкая (Святога Духа)  перажыла на сваім стагоддзі нямала, але цудам ацалела для нашчадкаў. Яе дзверы адчынены для праваслаўных веруючых, якія могуць памаліцца за здароўе, а таксама для ўсіх жадаючых, хто цікавіцца гісторыка-культурнай спадчынай роднага краю.