Царква Святога Аляксандра Неўскага ў Крэва

Крэва – гэта аграмястэчка на Гродзеншчыне, у якім жывуць крыху больш шасці з паловай сотняў чалавек. У 22 кіламетрах адсюль знаходзіцца райцэнтр – Смаргонь, да сталіцы Беларусі адсюль 100 км. У апошнія дзесяцігоддзі колькасць насельніцтва ў Крэва паступова змяншаецца, мястэчка лічыцца невялікім, а калісьці тут адбываліся сапраўды вялікія гістарычныя падзеі і, можна сказаць, вяршыліся лёсы як людзей, так і дзяржаў.

• У XIII-XIV стагоддзях знакаміты князь Вялікага Княства Літоўскага Гедымін пабудаваў тут Крэўскі замак, сама ж вёска ў пісьмовых крыніцах з'яўляецца прыкладна ў гэты ж час.

• У канцы XIII стагоддзя ў Крэва быў забіты Кейстут – бацька вялікага князя Вітаўта.

• Магдэбургскае права гэта мястэчка атрымала ў 1559 годзе. Праз дзесяць гадоў старастам Крэва стаў маршалак Лукаш Баляслававіч Сврыскі, які пасля падпісваў яшчэ адзін важкі гістарычны дакумент - Люблінскую ўнію.

Царква Аляксандра Неўскага

У імя гэтага святога храм у Крэва ўзвялі ў 1854 годзе. Па яго выглядзе можна лёгка здагадацца, што ў будаванні будынка выкарысталі цэглу і прыродны камень. Наперадзе прыхаджн сустракае трох'ярусная вежа, наверсе знаходзіцца званіца. Далей царква складзена ў адзін ярус і накрыта металічным дахам.

Царква высіцца над мястэчкам, падмурак быў закладзены на невялікім узвышшы. Дарэчы, такое размяшчэнне апынулася не вельмі ўдалым падчас Першай Сусветнай вайны, таму што менавіта храм нямецкае войска разбурыла ў Крэва самым першым.

Аднаўленні царквы праваслаўныя вернікі ў гэтым месцы чакалі доўгіх 10 гадоў. У наступны раз будаўнічыя працы на тэрыторыі храма разгарнуліся ў 1954 годзе, як абвяшчае таблічка на заднім фасадзе храма - тады тут правялі капітальны рамонт. 

У цэлым, у выглядзе крэўскай царквы праглядаюцца матывы заходне-еўрапейскага афармлення, тыповага для невялікіх па памеры храмаў. Прахожыя ўжо здалёку могуць разглядзець сярод дрэў вежу, якая цягнецца да неба цыбульнай частачкай з невялікім крыжом, і частка самой царквы. Святыня з прылеглымі да яе землямі абгароджана невысокім плотам, на каменных слупах трымаюцца ўваходныя вароты. Да іх вядуць доўгія ўсходы, уздоўж якой высаджана некалькі высокіх дрэў. У летні час храм Святога благавернага Аляксандра Неўскага ў Крэва выглядае асабліва маляўніча на зялёным ландшафце.

Святы Аляксандр Неўскі ў 16 гадоў ужо самастойна княжыў у Ноўгарадзе ў XIII стагоддзі  

Гэтага князя звалі малітоўнікам, падзвіжнікам і будаўніком Русі. Яго княжанне давялося на цяжкі час, калі рускія землі з усіх бакоў абступалі ворагі: мангола-татары, нямецкія рыцары. У 1240 годзе вялікі князь са сваёй дружынай разбіў на Няве войска Шведаў, за што Аляксандру і далі мянушку Неўскім. Моцнай заставалася пагроза з боку нямецкіх ваяроў. У 1242 адбылася бітва на Чудскім Возеры, названая Лядовым пабоішчам, калі князь Аляксандр разбіў і гэта войска.

У сярэдзіне XIII стагоддзя Аляксандр Неўскі стаў адзіным князем рускіх зямель. У гэты ж час ён здзейсніў чацвёртае падарожжа ў Орду, дзе здолеў дамовіцца з мангольскім ханам і на некаторы час спыніць набегі татар. Мошчы Святога князя захоўваюцца ў Александра-Неўскім манастыры ў Санкт-Пецярбургу.