Царква Спаса-Праабражэнская ў Чачэрску

Ператварэнне Госпадава (свята Спасу - Ператварэнне Збавіцеля) - гэта дзень, калі, згодна з пісаннем, вучням Хрыста з'явілася ва ўсёй велічы яго Божая сутнасць. Вялікае свята.

Гэтаму дзеянню прысвячаецца шмат абразоў, малітваў, у славу Ператварэння асвячаюцца храмы.

Спаса-Праабражэнская царква ў Чачэрску пабудавана па ініцыятыве расійскага палкаводца, генерал-губернатара З.Г. Чарнышова. Кацярына II падарыла яму гарадок Чачэрск, а неабыякавы і дзейны Чарнышоў затым нямала паспрыяў яго росквіту.

Царква Праабражэнская была часткай архітэктурнай кампазіцыі з трох цэркваў. Але час захаваў для нашчадкаў толькі яе. Кажуць, імператрыца ушанавала сваёй прысутнасцю асвячэнне гэтага храма.

Асаблівасці архітэктурнага аблічча царквы

Па некаторых звестках, праектаваў Праабражэнскую царкву вялікі Д. Кварнегi. Праектаваў, але я не прымаў удзел у будаўніцтве. Кварнегi быў найвядомым архітэктарам у свой час. Калі лічыць архітэктуру застылай музыкай (па выразе Ф. Шэлінга), то Кварнегi напоўніў музыкай Санкт-Пецярбург і ягоныя ваколіцы.

Буйныя элементы прыкметныя і адрозныя здалёку, высакароднасць і строгасць ліній, амаль антычная гармонія - гэта класіцызм. Гэта Праабражэнская царква ў Чачэрску.

У храма найрэдкая для цэркваў Беларусі форма - ратонда. Круг у папярочным перасеку будынка дыяметрам 17 м, паўсфера-купал, аддзелены ад сцен будынка ступеністым барабанам - характарыстыкі збудаванняў тыпу ратонды. У прытворы царквы - вежа званіца з аграненым купалам. Вокны прастакутныя, невялікія. Рытм увасоблены паўторам ніш і пілястрамі па ўсім крузе знадворку. Гэтыя ж пілястры «завертыкалiваюць» сцены, як быццам нясуць на сабе шацёр купалы.

Вобразы Ушэсця Гасподняга і Успення Найсвяцейшай Багародзіцы, якія захоўваюцца ў царкве, былі напісаныя запрошанымі італьянскімі іканапісцамі. Роспіс іх аўтарства прысутнічае і на сценах ўнутраных памяшканняў.

Цікава, што ў наш час канструктыўныя асаблівасці царквы Чачэрска вывучаюць будаўнікі, ёй прысвячаюць манаграфіі, на яе раўняюцца ў стварэнні сучасных будаўнічых будынкаў з дрэва або металу. Кроквы, асаблівасці мацаванняў, геаметрыя купалоў - не толькі архітэктурная асаблівасць, але і вяршыня інжынернай думкі.

Водгукі мінулага

Ужо да канца XIX стагоддзя царква была ў дрэнным стане, службы там праводзіліся вельмі рэдка. Падчас рэлігійных ганенняў ў яе памяшканнях быў размешчаны архіў райспажыўсаюза. Можа гэта выратавала яе ад разбурэння. У 1946 годзе рашэннем уладаў будынак быў афіцыйна перададзены вернікам. З тых часоў храм дзейнічае.

Сакральныя каштоўнасці

У алтары царквы захоўваецца ўнікальная ікона «Спасланне ў пекла» датаваная 1678 годам (аўтар - Ян Санковіч). Гэта так званы Велікодны сюжэт іконы, гэта значыць звязаны з Уваскрасеннем Хрыста.

Колькі малітваў чуў гэты абраз! Колькі душ шукалі заспакаення, суцяшэння, выратавання ў невялікай Праабражэнскай царкве Чачэрска.

 Здалёку бачны храм, ён замыкае панараму двух перасякальных вуліц. Яны абедзве вядуць да храма, да прыгажосці і гармоніі архітэктурнай славутасці горада Чачэрска.