Траецкая царква ў пасёлку Рось

Рось - гарадскі пасёлак, размешчаны на тэрыторыі Ваўкавыскага раёна, з насельніцтвам 4,7 тысячы чалавек. Пасёлак знаходзіцца на аднайменнай рацэ. Тут жа размешчана чыгуначная станцыя на лініі Ваўкавыск - Масты.

З'яўляючыся населеным пунктам, упершыню згаданым у 1205 годзе, Рось захавала шэраг памятных месцаў, вартых увагі турыстаў. Адным з такіх аб'ектаў з'яўляецца Траецкая царква, якая вядзе сваю гісторыю з пачатку ХХ стагоддзя. Дакладней, у пачатку ХХ стагоддзя пачынаецца адлік для новага будынка царквы, пабудаванай замест драўлянага храма, які існаваў ужо ў 1569 годзе. На момант згадвання ў XVI стагоддзі праваслаўнага храма, Рось ўяўляла сабой мястэчка, якое належала Рыгору Хадкевічу - прадстаўніку вядомага праваслаўнага роду ВКЛ.

Паводле ўскосных звестак, мяркуецца, што першапачаткова храм, пабудаваны з дрэва, размяшчаўся побач з сядзібай тагачасных уладальнікаў маёнтка каля дарогі, якая злучае Рось з Краснасельскім. Сёння на гэтым месцы захаваліся рэшткі закінутага парку. Асвячоны храм быў у памяць святога прарока Іллі.

У 1611 годзе, пасля таго, як уладальнікі Росі прынялі каталіцтва, праваслаўная царква была разабрана і перавезена ў Агароднікі на сваё цяперашняе месца. У сярэдзіне XVIII стагоддзя царква была адрамантаваная. На працягу двух стагоддзяў храм быў уніяцкім.

Закладзеная ў 1908 годзе, новая праваслаўная Траецкая царква была асвечана ў верасні 1911-га. 

З 1921 па 1925 гады ў царкве служыў святар Кіпрыян Клімуц, які ў 2011 годзе быў прылічаны да ліку святых Беларускай Праваслаўнай царквы.

У архітэктурным дачыненні храм пабудаваны ў рэтраспектыўна-рускім стылі. Будаўнічы матэрыял - цэгла. Да асноўнага аб'ёму прымыкае апсіда з пяццю гранямі, а таксама невялікія рызніцы. Таксама маецца пабудаваная ў два яруса вежа. Абрысы храма - квадратныя, увянчаныя цыбульнымі купаламі. Унутры будынка размешчаны выкананы з дрэва іканастас, які мае накладную разьбу.

Паводле захаваных звестак, царкоўнае жыццё ў пасёлку на працягу існавання храма было досыць спакойным. Не панёс храм значнай шкоды ў гады Першай сусветнай вайны. Дзеючай была царква як напярэдадні Вялікай Айчыннай, так і пасля яе завяршэння, налічваючы каля чатырох тысяч вернікаў.

У перыяд з 1934 па 1978 гады служыў у храме пратаіерэй Раман Латоцкі, які аддаў храму 44 гады. Сёння яго магіла знаходзіцца на пасялковых могілках.

Акрамя Траецкай царквы, у пасёлку таксама размешчаны Траецкі касцёл, які дайшоў да нашых дзён з пачатку XIX стагоддзя. Узведзены каталіцкі храм у стылі класіцызму.

Пры наведванні Росі таксама варта надаць час такім рэлігійным аб'ектам, як каталіцкая капліца святога Стэфана, пабудаванай ў 1903 годзе і якая знаходзіцца ў паўночна-заходняй частцы населенага пункта, а таксама сінагога, якая захавалася з канца XIX стагоддзя.