Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь – самая маштабная музычна-тэатральная пляцоўка краіны. Оперу беларусы сёння могуць пачуць і ўбачыць толькі тут. Тут выступаюць лепшыя артысты рэспублікі. На гэтай сцэне гучаць найвядомейшыя беларускія і сусветныя творы.

Гістарычнае «закуліссе»

25 траўня 1933 прагучала «Кармэн» – першая пастаноўка толькі што створанага Беларускага тэатра оперы і балета. Стартавай пляцоўкай, на якой і ствараўся цяперашні Мінскі Вялікі тэатр, напачатку 30-х гадоў мінулага стагоддзя была Дзяржаўная студыя оперы і балета, што працавала ў Мінску пад кіраўніцтвам вядомага расійскага спевака Антона Боначыча. Сваёй уласнай сцэны ў тэатра яшчэ не было. Даваць спектаклі ім даводзілася ў Беларускім драмтэатры цэлых 8 гадоў.

Пакуль трупа рэпетавала і набірала рэпертуар, на плошчы Парыжскай камуны ў 1934-м годзе пачыналася будаванне грандыёзнай пляцоўкі для выступаў – Мінскага опернага тэатра. Раней на гэтым месцы месцаваўся Траецкі кірмаш. Будаванне пад кіраўніцтвам вядомага архітэктара І. Г. Лангбрага расцягнулася на 5 гадоў. За гэты час памянялі план, скарацілі выдаткі і зменшылі маштабы будынка.

У 1938-м, нарэшце, Мінскі оперны тэатр прыняў першых гасцей. Сярод пастановак – «Яўген Анегін», «Пікавая дама», балет «Лебядзінае возера». Ужо да 1940-га года тут былі пастаўлены нацыянальныя беларускія оперы «Ў пушчах Палесся», «Кветка шчасця» і балет «Салавей». У гэтым жа годзе тэатр, што лічыўся адным з найболей яркіх і адважных у творчым плане, атрымаў званне «Вялікі».

У першыя дні Вялікай Айчыннай вайны ў будынак трапіла бомба.

Яна моцна пашкодзіла глядзельную залу. Такім быў пачатак вайны для тэатра. Далей немцы ўладкавалі тут стайню, разабраўшы тэатр да апошняй вешалкі. Каштоўнасці і інтэр'еры акупанты пераправілі ў Германію. Самі ж артысты тэатра былі эвакуяваны ў Ніжні Ноўгарад (тады – Горкі).

У вызваленым Мінску оперны тэатр адбудаваўся зноўку

Рэканструкцыя скончылася ў 1947-м годзе. Будынак тэатра дабудавалі і аднавілі. Разбуранаму бомбай глядзельнай зале дадалі гаўбцы на верхніх ярусах. Унутранае аздабленне ўпрыгожылі замалёўкамі А. О. Бембеля. Вакол будынка вырас парк, спраектаваны таксама Лангбардам.

Абноўлены тэатр адкрылі прэм'ерай «Кастусь Каліноўскi», якая з'яўляецца адной з лепшых нацыянальных опер нашай краіны. Ужо праз пару гадоў тэатральная трупа напрацавала рэпертуар з адноўленымі і новымі пастаноўкамі. Такія, як «Князь-возера», «Барыс Гадуноў», «Мазэпа», «Марынка» і іншыя, якія пасля сталі часткай залатога фонду опернага тэатра Беларусі. У 1955-м тут паказалі першы оперны спектакль для дзяцей. У 1964-м годзе тэатр атрымаў званне акадэмічнага.

У часы Савецкага Саюзу ў Мінскім тэатры оперы і балета працавалі найталенавітыя дырыжоры, балетмайстры, рэжысёры і салісты. Мінская трупа гастралявала па ўсіх кутках усіх савецкіх рэспублік, давала выступы на самай маштабнай пляцоўцы тых часоў – у Вялікім тэатры ў цэнтры Масквы.

А ў 1989 годзе за шэдэўральную оперу «Дзікае паляванне караля Стаха» была атрымана Дзяржаўная прэмія Беларусі.

За апошнія гады творчы калектыў з гастролямі аб'ехаў амаль увесь свет. Найболей запамінаюцца гледачам «Набука», «Нуда» і балет «Дарэмная засцярога». У рэпертуары Вялікага сем дзясяткаў оперных і балетных спектакляў. Кожны тэатральны сезон на сцэне разгортваюцца парадку дзвюх з паловай сотняў уяўленняў.