13 студзеня ў вёсцы Семежава

Студзеньскія канікулы, што традыцыйна праходзяць кожны год, цалкам сабе можна назваць сапраўдным маленькім зімовым водпускам. Куды едуць турысты? Галоўным чынам гэта Белавежская пушча, у госці да Дзеда Марозу, да Бабы Ягі. Але ёсць на карце Беларусі вёска Семежава, што ў Капыльскім раёне. Сюды прыязджаюць турысты на Стары Новы год. Таму што ў Семежава цікава, незвычайна і па-даўнейшаму праводзяць абрад «Калядныя цары».

Аты-баты, ішлі салдаты…

З 2009 года Семежэўскі абрад «Калядныя цары» ўваходзіць у Спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЭСКА. Але мала хто ведае, як з'явіўся гэты абрад на зямлі беларускай. Уся справа ў тым, што вёска Семежава знаходзілася пасля Трэцяга падзелу Рэчы паспалітай у валоданні Расіі. Якраз на тэрыторыі вёскі і змесцаваліся салдаты рускага войску. Хадзілі па хатах віншаваць яны мясцовых жыхароў з Новым годам 31 снежня. Па новым стылі гэта дата перайшла на 13 студзеня. Як вядома, гэта «Шчодры вечар» у Беларусі.

«Калядныя цары»

У Семежава не забываюць дзве традыцыі: салдацкую і народную. Асаблівасць у тым, што шэсце семежэўскіх, якія калядуюць узначальваюць сем бравых салдатаў. Галоўным чынам гэта заўсёды нежанатыя маладыя хлопцы вёскі ці блізкага населенага пункта. Апрануты яны, што называецца, па-параднаму, іх адзенне ўпрыгожваюць перавязаныя крыж-накрыж семежэўскія чырвоныя паясы з арнаментам.

Дзейнымі персанажамі гэтай святочнай працэсіі з'яўляюцца таксама «лекар», «баба» – галоўным чынам гэта мужчына, пераапрануты ў жаночае адзенне, і «дзед» – гэта дзяўчына, якая пераўвасобілася ў хлопца. Усе яны такія прыбраныя ходзяць па хатах і паказваюць прадстаўленні.

«Цар Максіміліян»

Любы турыст можа далучыцца да працэсіі і паглядзець на пастаноўку спектакля па народнай драме «Цар Максіміліян». Так, адна са сцэнак, якую разыгрываюць пераапранутыя салдаты – гэта гісторыя пра тое, як цары сварацца і спрачаюцца. Лекар, адпаведна, лечыць цара Мамая. Ну а роля бабы з дзедам ва ўсім гэтым абрадзе – гэта ўкрасці тое, што гаспадары дрэнна схавалі. Канчаткова ж, усё гэта адбываецца жартам.

Паглядзеўшы прадстаўленне, гаспадары хаты частуюць веселуноў. Галоўным чынам, да свята рыхтуюцца загадзя. Напрыклад, пякуць пірагі ці робяць хатнюю кілбасу. Народныя і традыцыйныя стравы прынята рыхтаваць на гэты дзень. Важна не скупіцца на пачастункі, бо гэта шчодры вечар. Як вядома, чым больш аддаеш, тым больш і атрымваеш потым.

Народны звычай

Абрад «Калядныя цары» - гэта не проста даніна традыцыі, але і не спыняючы з года ў год прывабнае для турыстаў свята. У вёсцы Семежава яго добра ведаюць і таму кожны год запрашаюць велізарную колькасць людзей. У беларускіх хатах спыняюцца турыстычныя аўтобусы, усім весела і радасна таму, што народны звычай не забываецца, а шануецца і прыезджымі людзьмі, і мясцовымі жыхарамі. Гэта значыць, што з пакалення ў пакаленне перадаецца гэтакая значная традыцыя для ўсіх. «Калядныя цары» стануць тым святам, які ніколі не спыніць сваё існаванне.

Крыніца фота: http://www.velvet.by/shopwindow/stil-zhizni/prazdniki/vspominaem-obychai-nashikh-predkov-kolyadnaya-belarus