Некалі даўно, яшчэ ў канцы XVI стагоддзя, калі Князь Вялікага Княства Літоўскага і кароль польскі Жыгімонт III Ваза вырашыў падарыць гораду Віцебску неабходнае тады права на самакіраванне, аказалася, што да гэтага часу не было ў горадзе адпаведнага будынка для пасяджэння ўпраўлення. Тады намаганнямі гараджан была пабудавана ратуша, тады яшчэ драўляная. Праз некаторы час гэтае права ў горада было адабрана, а будынак ратушы за непатрэбнасцю было вырашана разбурыць. Празнекалькі гадоў, шляхам гістарычных змяненняў і пераўтварэнняў, Магдэбургскае права горадувярнулі. Тады вырашылі, што зноў ёсць неабходнасць у будаўніцтве ратушы. Улады горада пастанавілі, што першыя два паверхі будуць цаглянымі, а ўсе астатнія – драўлянымі. Менавіта гэты будынак намаляваны на чарцяжах, якія захаваліся яшчэ з 1664 года.

У неспакойныя тады часы будынак ратушы яшчэ не адзін раз руйнаваўся, спальваўся, а пасля – аднаўляўся. У 1775 годзе быў пабудаваны цалкам цагляны будынак, які ў некалькі змененым выглядзе захаваўся да гэтага часу.

У розны час у будынку размяшчаліся розныя арганізацыі і ўстановы. Ён нават выконваў функцыю назіральнай вежы для пажарных, за што Яго гараджане да гэтага часу называюць «каланчой».

Работы па перабудове і рэстаўрацыі пачаліся ў пачатку XIX стагоддзя. Тады на самым версе вежы быў усталяваны вялізны гадзіннік, каб гараджане з любога месца  ў горадзе маглі бачыць час. Потым было вырашана надбудаваць яшчэ адзін паверх.

Каля ратушы можна ўбачыць памятны знак, які ўсталяваны ў памяць аб партызанах і падпольшчыках, пакараных на плошчы перад ратушай пад час Вялікай Айчыннай вайны.

У 1997 годзе ў гонар чатырохсотгоддзя гарадской ратушы на галоўным фасадзе быў усталяваны двухметровы герб горада, выкананы з бронзы. Аўтарам герба быў скульптар Валерый Магучы. Калі пачалася рэстаўрацыя знешняга аблічча ратушы ў 2000 годзе, герб з фасада быў зняты. Аднак па завяршэнні работ Яго вярнулі на месца. Цяпер ён размешчаны ў фае першага паверха.

Падчас правядзення археалагічных раскопак у падвале ратушы былі выяўленыя фрагменты падмурка, закладзенага яшчэ ў XVII стагоддзі. Пасля доўгіх даследаванняў гэтых фрагментаў археолагі прыйшлі да высновы, што гэта рэшткі той самай ратушы, якую малявалі на чарцяжах яшчэ ў 1664 годзе.

З архітэктурнага пункту гледжання ратуша пабудавана ў двух стылях: класіцызм і барока. Гэта адбылося з-за таго, што сама ратуша будавалася на рубяжы стагоддзяў, калі адзін архітэктурны стыль замяняў сабой іншы.

Сёння ў будынку ратушы размяшчаецца гарадскі краязнаўчы музей.

Ратуша – гэта візітная картка горада. Яна прызнана помнікам архітэктуры XVIII стагоддзя і з'яўляецца адной з нямногіх ратуш, што захаваліся на тэрыторыі Беларусі да цяперашняга часу. Размяшчаецца яна ў самым цэнтры горада, таму прыцягвае ўвагу ўсіх Яго гасцей. Увайшоўшы ўнутр, адразу адчуваеш дух даўніны, праглядаецца гісторыя ўсяго горада з моманту стварэння да сучаснасці, усе Яго змены і пераўтварэнні.

Усім людзям, якія прыязджаюць у горад Віцебск, абавязкова трэба наведаць аглядную пляцоўку, з якой адкрываецца маляўнічая панарама на ўвесь горад.