Пажары – праклён хуткарослага горада

Пажарнае дэпо ў горадзе Баранавічі Брэсцкай вобласці з’явілася ў 1907-1908 годзе. І гэта надзіва позна, бо патрэба ў пажарнай дапамозе была да таго часу жыццёва неабходнай. Горад атрымаў вялікі імпульс развіцця яшчэ ў канцы XIX стагоддзя. Тут сфарміраваўся буйны чыгуначны вузел агульнадзяржаўнага маштаба, расло насельніцтва, горад будаваўся.

Аднак планіроўка насіла хаатычны характар, не было выразнага падзелу на вуліцы і кварталы. Амаль усе будынкі заставаліся драўлянымі, нават чыгуначны вакзал. Адсюль – частым бедствам станавіліся пажары. Пры такой забудове пажар страшны не толькі для таго падвор’я, дзе ўзнік, але  яшчэ  і распаўсюджваннем на суседзяў. Агонь забіраў жыцці і маёмасць людзей.

Пажарны атрад быў створаны ў Баранавічах на ініцыятыве групы відных грамадзян: Шыманскага, Шылайнера, Гурвіча, Чарніхова, Турэцкага і іншых. Гэта – прадстаўнікі буржуазіі, маёмасныя інтарэсы якой – нерухомасць, дама, магазіны, прадпрыемствы – размяшчаліся ў цэнтры горада.

Вартаўнікі Баранавічаў набываюць дах над галавой

Пажарная дружына – яна называлася “Развадоўскае вольнае пажарнае таварыства”  - была добраахвотнай. Ужо ў канцы XIX стагоддзя яна налічвала да 100 членаў. Пажарныя апраналіся за кошт гараджан. Ім быў выдзелены аднапавярховы будынак пад дэпо. Да гэтых пор жыхары называюць будынак пажарнага дэпо “Пажарны сарай”.

Але дэпо з тых часоў перастала быць сараем. Каменны будынак з усімі адметнымі рысамі супрацьпажарнай прыналежнасці  - пажарная каланча, двор, прасторная зала для машыннага парка і абсталявання, высокія дзверы пад аркай пры ўваходзе  - быў пабудаваны ў 1920-1930 гады. У новым варыянце ён стаў чатырохпавярховым: тры паверхі  прыходзяцца на башню-каланчу. На кожным яе паверсе зроблены назіральныя вокны, а пад купалам арганізавана назіральная пляцоўка. У новым будынку ўжо меліся падземныя рэзервуары. Вада для тушэння пажараў у іх не замярзала нават у зімовыя маразы.

Калісьці будынкі ў Баранавічах былі трохпавярховымі, не вышэй. Таму з 25-мятровай башні праглядвалася амаль уся тэрыторыя гарадка. З неаслабнай пільнасцю пажарныя ажыццяўлялі “маніторынг сітуацыі”, маглі і за парадкам у горадзе паназіраць.

Дэпо зараз – помнік, які працягвае несці сваю ганаровую службу

Зараз будынак пафарбаваны ў ярка-аранжавы колер, тут падтрымліваецца парадак, участак агароджаны прыгожым металічным заборам. Дэпо лічыцца гістарычнай славутасцю, бо ў Рэспубліцы Беларусь такіх будынкаў больш няма.

Яно размешчана на вуліцы Тэльмана, захавала сваю функцыянальнасць. Зараз, як і ва ўсе ранейшыя гады, тут працуюць пажарныя колькасцю амаль 300 чалавек. Для свайго парка тэхнікі, да слова кажучы, сучаснай, барцы з агнём выкарыстоўваюць толькі першы паверх. Каланча бяздзейнічае, “блукаючы” сярод размешчаных побач з ёй шматпавярховак.

Цікава тое, што распушчана добраахвотная пажарная частка была толькі пасля 1944 года, і пажарныя структуры сталі складацца з прафесіяналаў. А да гэтага людзі працавалі і прымалі на сябе ўсю звязаную з гэтай прафесіяй рызыку на поўнасцю добраахвотнай аснове. Таму будынак пажарнага дэпо ў Баранавічах, акрамя культурна-гістарычнай каштоўнасці, мае яшчэ агульнагарадскую – гэта помнік мужнасці і пачуццю грамадзянскага доўга мясцовых жыхароў.