Помнік Тысячагоддзя Брэста

У 2009 годзе, на скрыжаванні Савецкай і Гогаля, што ў самым сэрцы Брэста, быў прадстаўлены яшчэ адзін дзіўны твор – манумент Тысячагоддзя Брэста, узведзены дзякуючы намаганням гараджан і фінансаванню гарадскіх уладаў. Ўрачыстае адкрыццё гэтага помніка было арганізавана ў дзень ўрачыстасці - 990-га дня нараджэння Брэста, за цэлых дзесяць гадоў да вялікага і незабыўнага юбілею, які наступіць толькі ў 2019 годзе.

Манумент бачны здалёк, бо яго вышыня складае пятнаццаць метраў. Вянком мемарыяла з'яўляецца фігура анёла, які з'яўляецца заступнікам Бярэсця (бо менавіта так у старадаўнія часы называўся горад) і цяперашняга Брэста. У руках у яго крыж і шчыт. Трохі ніжэй размешчаны вобразы знакамітых гістарычных асоб. Гэта, у першую чаргу, уладзіміра-валынскі князь Уладзімір Васількавіч, затым кіраўнік Вялікага Княства Літоўскага Вітаўт і дзяржаўны актывіст XVI стагоддзя – Мікалай Радзівіл Чорны. Тут жа размяшчаюцца зборныя абліччы гарадскіх жыхароў – Маці, Салдата і Летапісца.

Пад статуямі вакол праходзіць гарэльеф. Яго плошча складае 11 м2. На ім паказаны асноўныя моманты гісторыі старажытнага Бярэсця: шэсць гістарычных сюжэтаў. Першы апавядае аб заснаванні горада, пра які, само сабой, існуюць абсалютна непадобныя адзін на аднаго версіі. Аўтар аддаў перавагу самаму папулярнаму сюжэту. У старадаўнія часы гандляр, які не мог перабрацца праз вялікае балота, змайстраваў сабе для гэтай мэты берасцяны плыт. А затым заснаваў на гэтым самым месцы горад і ахрысціў яго Бярэсцем – у памяць аб бяросце, якая дапамагла яму ў той гадзіну.

Супрацьлеглая ж частка гарэльефа прысвячаецца знакамітай Грунвальдскай бітве, якая адбылася ў 1410 годзе. Бо менавіта тут князем Вітаўтам і польскім каралём Ягайлам распрацоўваўся генеральны план бітвы, апагеем якога стала Грунвальдская бітва. На мануменце паказаны адзін з урыўкаў той бітвы. Тут жа прадстаўлена Берасцейская харугва, устаноўленая пасля перамогі, і дараванае салдатам анёльскае дабраславенне. Адлюстраваныя на тым гарэльефе і іншыя незабыўныя для жыхароў горада вехі гісторыі: пабудова Бярэсця, публікацыя Берасцейскай бібліі, абарона Брэсцкай крэпасці, і, вядома ж, асваенне касмічных прастораў.

Усе сюжэтныя лініі знайшлі адлюстраванне ў помніку невыпадкова. Доблесць абаронцаў Брэсцкай крэпасці вядома ўсяму свету, не ўшанаваць гэта лічылася б блюзнерствам. Асваенне космасу адлюстравана на мануменце таксама нездарма, паколькі першым беларусам, які пакінуў Зямлю, з'яўляецца Пётр Клімук – ураджэнец вёсачкі Камароўка, якая знаходзіцца ў Брэсцкім раёне.

Ля падножжа манумента размяшчаюцца 12 храналагічных пліт, якія маюць незвычайную і сімвалічную форму гадзіннікаў. На іх намаляваныя падзеі, якія распавядаюць пра лёсавызначальныя для Брэста з'явы. 

Свята адкрыцця мемарыяла было трохі азмрочана: ўважлівыя жыхары горада знайшлі цэлых 75 недакладнасцяў у надпісах. Пліты прыйшлося зняць і ліквідаваць усе недахопы. У 2011 годзе мемарыял акружыла кованая агароджа, якая і завяршыла кампазіцыю.