Нулявы кіламетр у Мінску

Гэта тое месца, адкуль пачынаюцца ўсе дарогі - сэрца Рэспублікі Беларусь. Нулявы кіламетр (або Грынвіцкі мерыдыян Беларусі) усталяваны ў цэнтры Мінска на Кастрычніцкай плошчы 2 ліпеня 1998 гаду. Размешчаны ён у кіламетры ад некалі цэнтральнага, у інфармацыйным плане, месца краіны - Галоўпаштамта, які раней быў кропкай адліку, што характэрна для многіх краін. Але падчас рэканструкцыі Кастрычніцкай плошчы, нулявы кіламетр было вырашана перанесці сюды. Хоць, першапачаткова ва ўладаў краіны было некалькі варыянтаў, так, спачатку яны планавалі проста ўсталяваць пліту з надпісамі каля Галоўпаштамта, але потым усё ж выбралі ўстаноўку помніка на Кастрычніцкай плошчы. Наогул, Нулявы кіламетр Мінска мае куды больш глыбокую гісторыю. Першапачаткова кропкай адліку быў слуп каля галоўнай пошты, пастаўлены там у 1795 годзе. Зроблена гэта было пасля таго, як Мінск стаў ставіцца да Расійскай імперыі. Кацярына Вялікая, якая была ў той час пры ўладзе, вылучыла вялікія сродкі і рэсурсы для таго, каб дарогі Мінска былі ў добрым стане. Пасля рамонту дарог наладзіўся рэгулярны пасажырапаток, вёрсты на паштовых гасцінцах адзначаліся слупамі, а ля пошты ўсталявалі слуп - нулявую вярсту.

Цяперашні помнік створаны з граніту, які быў прывезены з Партугаліі, над чым нярэдка жартуюць мінчане, дзівячыся, чаму граніт для помніка знайшоўся менавіта ў такой далёкай краіне. Матэрыял помніка і яго канічная форма сімвалізуюць вечнасць, непахіснасць часам, а пагаворваюць, што і сувязь з космасам. На кожнай з чатырох бакоў манумента, які арыентаваны рэбрамі, як піраміды ў Егіпце, па баках свету, маюцца картушы - бронзавыя шыльды ў выглядзе пергаменту. На адной з таблічак намаляваная карта дарог Беларусі, на іншы маецца надпіс на лацінскай і беларускай мовах: «Дарога - гэта жыццё», на трэцяй баку напісана: «Пачатак дарог Беларусі», а на чацвёртай увекавечаны радкі з паэмы беларускага паэта Я. Коласа. На падставе помніка стаяць адзнакі аб адлегласці ад Мінска да сталіц суседніх краін і гарадоў Беларусі. Адзнакі гэтыя намаляваныя не хаатычна, а адпавядаюць частках святла. Напрыклад, інфармацыя пра Маскву, Магілёў і Бабруйск знаходзіцца на ўсходнім баку помніка, а пра Варшаву - на паўднёва-заходняй. Помнік не надта масіўны і не перашкаджае назіраць іншыя славутасці горада, але ў той жа час, ён бачны з любой кропкі плошчы. Ідэя стварэння гэтай піраміды належыць А. Мініну. Архітэктарам помніка стаў А. Сардараў, скульптарам - А. Фінскі, мастаком па метале выступіў В. Завядзееў. Іх імёны напісаны на помніку.

Пасля ўзвядзення Грынвіцкага мерыдыяна Беларусі, у іншых гарадах краіны пачалі з'яўляцца аналагічныя помнікі, але Нулявы кіламетр у Мінску мае асаблівую гісторыю, ён стаў першай кропкай адліку ў Беларусі. Сталічная моладзь нярэдка прызначае сустрэчы ў гэтага помніка, бо гэта зручна - сустрэцца ў самым цэнтры горада, а турысты з задавальненнем знаходзяць назвы родных ім месцаў на падставе помніка.