Мемарыяльны знак ў памяць пра дзекабрыста Аляксандра Бястужава ў вёсцы Выганічы

Аляксандр Бястужаў, вядомы пад псеўданімам Марлінскі, у свой час быў добрым пісьменнікам-публіцыстам, дзекабрыстам і гэтак жа добрым крытыкам. У той перыяд цесна сябраваў з Рылеевым. Адным з іх супольных тварэнняў быў альманах "Палярная зорка". Гэта яго праца была вельмі папулярнай. Нават сам, усім вядомы А.С.Пушкін, вёў актыўнае ліставанне і меў зносіны з Марлінскім, адпраўляў яму свае творы. Бястужава нават перыядычна называюць "Пушкіным прозы" за ўсе яго цудоўныя раманы і запамінальныя аповесці, якія цалкам і поўнасцю перадаюць жыццё простых людзей і маляўнічую пышнасць прыроды.

Ужо ў 1987 годзе ў памяць пра дзекабрыста Бястужава на тэрыторыі вёскі Выганічы да 150 года з дня смерці гэтага выбітнага чалавека на месцы, дзе раней размяшчалася сядзіба Вадзевічаў, узвялі мемарыяльны знак.

Як сядзіба звязана з Бястужавым? Уся справа ў тым, што ў 1821 годзе ён меў гонар быць запрошаным госцем Фелікса Вайдзевіча, які валодаў вёскай. Усё адбывалася пасля дэманстрацыі войска ў раёне Бешанковіч, калі Аляксандр I вызначыў гвардзейскі корпус на размеркаванне ў Заходніх губернях. У склад гэтага корпуса і ўваходзіў Бястужаў, які ганарова нёс сваю службу. Так і адбылося знаёмства ўладальніка вёскі і дзекабрыста. Новы 1822 год знаёмыя сустракалі разам у Мінску. І ўжо на наступны год Вайдзевіч атрымаў першае выданне альманаха "Палярная зорка", якую прыслалі ад новага знаёмага.

Апісанне мемарыяльнага знака

На тэрыторыі вёсачкі Выганічы амаль нічога не засталося ад сядзібы Вайдзевічаў. Асноўны будынак сядзібы быў спалена яшчэ ў перыяд Айчыннай вайны ў 1943 годзе. І толькі невялікая мармуровая стэла ў гонар Бястужава служыць нейкім напамінкам пра тых людзей, якія тут бавілі час і жылі ў тыя часы. Загінуў Марлінскі ў 1837 годзе, у баі з горцамі падчас вайсковай аперацыі на Чарнаморскім узбярэжжы, цела гэтага выбітнага чалавека так і не знайшлі. Аднак праз 150 гадоў з дня смерці дзекабрыста ўзвялі ў яго гонар невялікую мармуровую стэлу, як памяць пра яго і яго жыцця. Бястужаў любіў беларускія землі, гэту маляўнічую прыроду і бязмежныя абшары, а таксама яму быў блізкі побыт мясцовага народа. Адлюстраванне гэтага факта можна прасачыць у нарысе аўтара пад назвай «Вечар на Каўказскіх водах».

Наведванне гэтых краёў і самога мемарыяла ў прыватнасці можна знайсці ў складзе большасці літаратурных і краязнаўчых экскурсій па беларускіх землях. Вандраванне па гэтай мясцовасці будзе не толькі цікавым і пазнавальным для тых, хто хоча ўзбагаціць і пашырыць свій кругагляд, але і для прыезджых, якія знаходзяцца ў пошуку адпачынка на выхадныя.