Ландшафтны заказнік «Свіслацка-Бярэзінскі»

Заказнік знаходзіцца ў міжрэччы рэк Бярэзіна і Свіслач і прылеглага да іх лесабалотнага масіва, які адрозніваецца багаццем флоры і добрай захаванасцю ў натуральным стане рэдкіх раслінных супольнасцяў. Значная частка тэрыторыі ўяўляе сабой затопляемую пойму рэк Бярэзіна, Свіслач і Ольса, якія маюць вялікае значэнне для захавання раслін, гуляюць важную ролю ў вясновай міграцыі птушак як месца іх прыпынку на адпачынак і кармленне. Які ўвайшоў у склад заказніка ўчастак даліны р. Свіслач ўключае разумею і адну надпойменную тэрасу. Паверхня поймы грудкаватая, моцна перасечаная старарэччамі і азёрамі-старыцамі. Астатняя тэрыторыя заказніка прадстаўлена раўнінай з плосковолнистой паверхняй. На асобных участках сустракаюцца адзінкавыя буйныя валуны. Асноўная водная артэрыя заказніка-Р. Бярэзіна, якая працякае тут на працягу 50 км.
Даліна яе добра выяўленая, шырынёй 2-5 км.асаблівую прыродаахоўную каштоўнасць мае рэчышча Бярэзіны (шырыня 60-150 м) і асобныя ўчасткі поймы, а таксама якія захаваліся ў натуральным стане старычныя возера. Самы буйны натуральны вадаём заказніка-старичное воз. Арлінскае. Гідралагічны рэжым Бярэзіны і яе прытокаў характарызуецца высокім вясновым паводкай, працягласць якога ў сярэднім складае 70 дзён.
Дно Бярэзіны і Свіслачы, а таксама старычных вадаёмаў моцна закаражана, зарастае скарбонкай, гарлачыкам, чаротам і багавіннем, таму прамысловая лоўля рыбы сеткамі немагчымы. У той жа час гэтыя вадаёмы, адрозніваючыся плыткіх, з'яўляюцца ідэальным месцам размнажэння прамысловых відаў рыб, нерастуюць ў вясновы перыяд (шчупак, лешч, жэрах, язь, сом, судак і інш.).
Лясы займаюць 81% тэрыторыі заказніка, лугі — каля 10%. Унікальнай асаблівасцю расліннасці заказніка з'яўляецца яе ярка выяўленая мазаічнасць і наяўнасць значных па плошчы, добра захаваліся масіваў шыракалістых і ялова-шыракалістых высокаўзроставых лясоў. Максімальны ўзрост ельнікаў складае 130-150 гадоў, бярэзнікаў — 80-90, альшанікаў і асіннікаў — 75-90, дуброў і ліпнякоў — 150-170 гадоў. Тут на адносна невялікай тэрыторыі спалучаюцца ліпавыя, дубовыя, грабавыя, асінавыя, бярозавыя, сасновыя, яловыя лясы, многія з якіх адрозніваюцца вельмі складанай структурай.
У межах заказніка сустракаюцца даволі буйныя масівы нізінных і верхавых балот, дзе захаваліся многія барэальныя віды раслін, характэрныя хутчэй для Беларускага Паазер'я. У поймах рэк прадстаўлены супольнасці заліўных пойменных лугоў.
У складзе флоры заказніка налічваецца не менш за 650 відаў вышэйшых сасудзістых раслін, яны шмат у чым унікальныя, паколькі заказнік размешчаны на стыку розных фларыстычных комплексаў: барэальнага, лесастэпавага і ўсходнееўрапейскага. Тут разам з тыповымі паўночнымі раслінамі (журавіны, гудаера паўзучая, страуснік звычайны, мірт балотны, росянка круглолистная і інш.) сустракаюцца лесастэпавыя віды: вязель стракаты, дзіванна сопкая, смалёўка літоўская, Жаўтазель фарбавальны, прастрэл раскрыты і інш. Многія віды на тэрыторыі заказніка знаходзяцца на крайняй усходняй або паўночна-ўсходняй мяжы арэалаў або за іх межамі.
На тэрыторыі заказніка адзначана 2 віды грыбоў, 1 — лішайнікаў, 1 — імхоў і 13 — сасудзістых раслін, уключаных у Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь. Тут знаходзіцца самая буйная Беларуская папуляцыя рэдкага ў Рэспубліцы рэліктавага сярэднееўрапейскага віду-плюшчу звычайнага. Ён нярэдка пакрывае суцэльным дываном лясную глебу і падымаецца па ствалах да вышыні 5-6 м, такое не сустракаецца нават у Белавежскай пушчы.
Падчас міграцыі тут былі адзначаны адначасова больш за 1000 турухтанаў, 200-300 белакрылых крачак, больш за 50 Чыркоў-траскункоў і іншых відаў. Зафіксавана гнездаванне да 100 пар на 1000 га розных відаў дзятлаў. На тэрыторыі заказніка расце самая буйная ў Рэспубліцы папуляцыя плюшчу звычайнага - вельмі рэдкага ў Рэспубліцы, рэліктавага сярэднееўрапейскага віду.
На прылеглай да заказніка тэрыторыі ў д. востраў на левым беразе Стыры ў 1720 г.быў пабудаваны ўніяцкі Прачысценскі храм, вядомы сёння як праваслаўная Свята-Раства-Багародзіцкая царква. Гэта помнік народнага драўлянага дойлідства. У храме знаходзіцца старажытная ікона «Маці божая Замілаванне». Пінкавічы захавалася Свята-Пакроўская царква, пабудаваная ў 1830 г.у традыцыях народнага дойлідства з элементамі барока. Мясцовыя майстры, якія ссеклі гэты храм, паказалі сваё майстэрства і талент, прыдумаўшы канструкцыю, дзе да 8-граннай малітоўнай залы прымыкаюць чацверык званіцы і 5-гранная апсіда, і ўсе гэтыя аб'ёмы перакрыты драўлянымі стуленымі пірамідальнымі скляпеннямі. Тут знаходзяцца абраза «Пакроў» (18 ст.) і «Узвіжанне Святога Крыжа» (1806).
Побач з царквой маецца крыніца са святой вадой. На сённяшні дзень царква знаходзіцца ў выдатным стане і з'яўляецца цікавым архітэктурным помнікам, культурна-гістарычнай каштоўнасцю і славутасцю Беларусі.
Іншай цікавай славутасцю вёскі Пінкавічы з'яўляецца літаратурна-этнаграфічны музей імя Якуба Коласа. Ён размешчаны ў адноўленым будынку былой школы, першапачаткова пабудаванай у канцы 19 ст. У гэтай школе ў 1904-1906 гг.жыў і працаваў настаўнікам класік беларускай літаратуры Якуб Колас. Сучасная экспазіцыя музея ўключае матэрыялы, звязаныя са знаходжаннем Якуба Коласа ў В. Пінкавічы і ўспаміны мясцовых жыхароў пра яго.
Упрыгожванне Д.Мястковічы – Свята-Траецкая царква, збудаваная ў 1875 г. на месцы царквы 1827 г. у абліччы храма цесна перапляліся формы і прыёмы класіцызму і рэтраспектыўна-рускага стылю. Падчас I сусветнай вайны Мястковічы апынуліся на лініі фронту. Пра той час нагадвае магутны дот прама за царкоўнай агароджай. 90 гадоў таму ён трымаў пад наглядам скрыжаванняў пяці палескіх дарог, што сыходзіліся пад сценамі храма.
Для турыстаў на тэрыторыі заказніка створаны стаянкі. Распальваць вогнішчы і арганізоўваць палатачныя гарадкі па-за стаянак забаронена. Распрацаваны маршруты экскурсій: пешыя, веласіпедныя, водныя. Да паслуг турыстаў таксама 2 экалагічныя сцежкі: экалагічная сцежка «Блуднае» (1 км); экалагічная сцежка «Дубай» (2 км).
У 2016 годзе заказнік уключаны ў Сусветны спіс водна-балотных угоддзяў, якія маюць міжнароднае значэнне перш за ўсё як месца пражывання вадаплаўных птушак.