Касцёл Узвіжання Святога Крыжа ў Баранавічах - сапраўды арыгінальная выбітнасць, якая прыцягвае ўвагу. Няхай ён не можа пахваліцца стагоддзямі гісторыі (пабудове крыху менш за сто гадоў), аднак ён уяўляе сабой сапраўды цікавы архітэктурны помнік. Размяшчаецца ўтульны драўляны касцёл прама ў цэнтры горада, на вуліцы Куйбышава, і моцна адрозніваецца ад астатняга архітэктурнага аблічча горада. Якраз гэтым і цікавая каталіцкая святыня.

Гістарычныя перадумовы ўзнікнення касцёла

Касцёл у Баранавічах вымалены і выпакутаваны намаганнямі вернікаў. Вельмі доўгі час улады забаранялі будаўніцтва святыні ў горадзе. Альжбета Развадоўская ўсё жыццё выступала за ўзвядзенне каталіцкага храма ў Баранавічах. Аднак толькі пасля яе смерці гэта стала магчыма. Ян Развадоўскі, які валодаў маёнткам Развадава, які ў свой час стаў часткай горада Баранавічы, узвёў тут драўляную капліцу ў памяць пра каханую жонку. Яна размяшчалася на каталіцкіх могілках і ў ёй перыядычна праводзіліся службы святаром з Новай Мышы. У 1911 годзе быў заснаваны і прыход.

Калі ў 20-я гады XX стагоддзя Баранавічы перайшлі ў склад Польшчы - Другой Рэчы Паспалітай - пытанне пра будаўніцтва каталіцкага храма было ізноў паднята. Паколькі пераважная большасць палякаў з'яўляецца каталікамі, пытанне пра будаўніцтва касцёла было вырашана дадатна. Ужо ў 1924 на месцы капліцы быў пабудаваны касцёл у  неагатычным стылі з дрэва. Праз год, 18 кастрычніка 1925 гады, адбылося яго асвячэнне.

Асаблівасці архітэктурнага аблічча храма

Першае, што неабходна адзначыць - той дзіўны факт, што храм пабудаваны з дрэва. Такія будынкі былі характэрны для больш ранніх часоў, у дзевятнаццатым і дваццатым стагоддзях храмы амаль усе ўзводзіліся з каменя. Таму і дзівіць захаванасць архітэктурнага помніка, які практычна без змен прайшоў праз ваенныя, рэвалюцыйныя і атэістычныя ліхалецці. Будынкі, падобныя касцёлу Ўзвіжання Святога Крыжа, зрэдку сустракаюцца ў Літве, а таксама ў невялікіх беларускіх вёсках, таму і дзіўна яго месцазнаходжанне ў цэнтры буйнага горада.

Вонкава Крыжаўзвіжанскі касцёл уяўляе сабою дзіўнае відовішча. Першае, што кідаецца ў вочы - знадворку стаяць размаляваныя постаці містэрый, традыцыйных для каталіцызму. Яны, як і храм, выкананы з дрэва. Над варотамі ўзвышаецца званіца, тут жа размешчана статуя Ісуса Хрыста. Акрамя таго, тут знаходзіцца няхай і тыповы для каталіцызму, аднак нязвыклы для нас знак - масонскае вока, змешчаны ўсярэдзіне піраміды і акружаны прамянямі. Малюнак знаходзіцца прама над уваходам у святыню.

У двары касцёла знаходзіцца алтар, прысвечаны Найсвяцейшай Панне Марыі і размешчаны ў гроце з натуральнага каменя. Непадалёк крыж з распяццем. Двор патанае ў кветках, побач растуць хвоі. Вернікі прыкладваюць нямала намаганняў і клапацяцца не толькі пра вонкавае аблічча храма, але і пра ўнутраны двор.

Храм і дагэтуль дзейнічае, таму Вы можаце прыехаць сюды не толькі паглядзець на яго арыгінальны вонкавы выгляд, але і зайсці ўнутр, пабываць на імшы. Асабліва варта зрабіць гэта 14 верасня, калі храм адзначае сваё пасаднае свята і выглядае асабліва велічна як унутры, так і знадворку.