Гісторыя ўзнікнення Крыжаўзвіжанскай царквы ў в. Жыровічы

Царква Узвышэння крыжа Хрыстова - неадымная частка архітэктурнага ансамбля Свята-Успенскага манастыра ў Жыровічах. У ролі фундатара ў далёкім 1716 годзе выступіла жонка пінскага лоўчага Галоўшчына Элеанора, якая вылучыла сродкі на пабудову храма Пакуты Хрыстовых, дзе меркавалася здзяйсняць па ёй паніхіды пасля яе смерці. Будаванне зацягнулася больш чым на 50 гадоў, і храм быў пабудаваны толькі ў 1769 годзе. У 1839 годзе храм быў пераназваны ў Крыжаўзвіжанскі. Па задумцы, царква сімвалізавала Галгофу – гару пакут і мучэнняў Ісуса. Асаблівасцю пабудовы храма з'яўляецца і месца яе размяшчэнне – была яна збудавана на самай высокай пляцоўцы з усёй тэрыторыі манастыра. Такое размяшчэнне - гэта яркі знак, што адлюстроўвае гару пакут.

Калі заходняя частка Беларусі далучылася да Польшчы ў 1919 г., святыню адабралі ў манастыра і перарабілі яе ў касцёл. Царкву вярнулі праваслаўным толькі ў 1945 г. У 2004 годзе храм быў адрэстаўраваны як знадворку, так і знутры. Вынікам аднаўленчых прац стала з'яўленне іканастаса, што складаецца з аднаго яруса.

Апісанне Крыжаўзвіжанскай царквы ў в. Жыровічы

Крыжаўзвіжанскі храм адрозніваецца не толькі сваім асаблівым размяшчэннем, але таксама мае не менш унікальную асаблівасць. У самай царкве размясціліся дзіўныя ў сваім родзе ўсходы: якраз такая ж ёсць толькі яшчэ ў адным храме ў сталіцы Іспаніі. У гэтых усходаў свая гісторыя, з якой вядома, што першапачаткова называлася яна Святой. Па гістарычным паданні, па ёй праходзіў Хрыстос пасля суда. На працягу доўгага часу ўсходы знаходзіліся ў святым горадзе Ерусаліме, аднак потым іх перавезлі ў святы храм Рыма ім. Іяана Хрышчэнніка, дзе яна размяшчаецца і да сённяшняга часу.

У храме ў вёсачцы Жыровічы пададзена дакладная копія так званай Пілатавых усходаў. Свой пачатак яны бяруць ад самых дзвярэй царквы і накіравана да алтара, бакавая сцяна якога хораша ўпрыгожаная фрэскавым роспісам. Маляўнічы роспіс займае важнае месца ва ўпрыгожванні гэтай святыні, яна дадае эфект глыбіні і напоўненасці ў такім невялікім па памерах храме. Сцены царквы былі распісаны ў 1777 годзе Шалашэвічам – гэта манах, які навучаўся мастацтву малярства ў сталіцы Іспаніі. На вялікі жаль, дзіўны роспіс храма да нашага часу быў згублены.

Існуе асаблівы звычай у вернікаў – усё 28 ступеняў па ўсходах трэба прайсці на каленах, і суправаджаць увесь шлях чытаннем асаблівых малітваў. Гэту традыцыю паважаюць і ў храме Жыровічаў. Да сярэдзіны XIX ст. у кожную з ступеняў усіх Святых усходаў былі закладзены мошчы розных святых. Пазней іх дасталі адтуль і пераклалі ў крыж, які на сённяшні дзень захоўваецца ў Свята-Успенскім саборы.

Царква ў вёсцы Жыровічы з'яўляецца адным з самых дзіўных і незвычайных храмаў беларускай зямлі. Сюды раз-пораз прыязджаюць паломнікі і турысты з розных краін. Падарожжа ў вёску Жыровічы ўваходзіць у склад шматлікіх экскурсійных тураў і праграм.