Такі загадкавы і прыцягальны Дубае

Вёска пад назвай Дубае (ці Дубое) - адмысловае, сапраўды ўнікальнае месца беларускага Палесся, якое адыгрывае не апошнюю ролю ў захаванні архітэктурна-гістарычнай спадчыны Беларусі. Гэта і нядзіўна, паколькі Дубае лічыцца найстаражытнейшай вёскай Пінскага раёна. Мноства розных чутак, легенд, паданняў ходзіць пра яе. Акрамя таго, вёску ў стагоддзях уславілі і яе знакамітыя выхадцы - Апанас Філіповіч і Андрэй Баболя.

Упершыню ў гістарычных хроніках Дубае згадваецца ў 1498 годзе. Маёнтак увесь час пераходзіць з рук у рукі - ад стайніка Дмітровіча, першага ўладальніка, да Карпавічаў, затым, у 1566 годзе - да Вярэніч-Стахоўскіх. Гаспадары працягваюць змяняць адзін аднаго: Іванавіч, Полоз, Папоў, Агінскі, Радзівіл. У 1635 году Альбрэхт Радзівіл аддае маёнтак у валоданне пінскіх езуітаў.

У 1773 годзе, пасля ліквідацыі ордэна, уладальнікамі становяцца Кужанецкія, дзякуючы якім у вёсцы Дубае і дагэтуль можна палюбавацца раскошнай сядзібай. Пасля таго, як Кужанецкія пакінулі Дубае, гаспадары ў вёскі зноў пачалі змяняцца адзін за адным - Спаскі, Спірыдонаў, Шленкер, Марыя Выджына. Менавіта Марыя стала апошняй гаспадыняй маёнтка - у 1928 годзе яна падаравала свае валадарствы сельскагаспадарчай школе.

Ва ўсе часы вёска пакутавала ад ваенных дзеянняў. Ужо ў 1648 годзе вёска была спалена дашчэнту казачым войскам; падчас Паўночнай вайны таксама з ёй паступілі шведы. У 1830 году тут адбылося адно з бітваў паміж паўстанцамі і царскімі войскамі. Падчас Другой сусветнай вайны з 90 існавалых тут двароў ацалела ўсяго 44. 

Адасобленая капліца Ўзвіжання Крыжа

Крыжаўзвіжанская капліца з'яўляецца часткай сядзібна-паркавага ансамбля, які належыў Кужанецкім. Тут у свой час былі пахаваныя рэшткі прадстаўнікоў гэтай дынастыі. Яна размяшчаецца ў некаторай адзіноце, пад шатамі старадаўніх клёнаў і конскіх каштанаў.

Пераважны стыль у архітэктурным абліччы будынка - барока. Капліца кампактных памераў, мае васьмігранную форму, завяршаецца шлемам і кантаваным ліхтаром, а таксама квадратнай апсідай і створкай такой жа формы. З дэкору прысутнічаюць вуглавыя пілястры, фрызы, шматпластовы карніз. Нямала дэкору і ўнутры памяшкання - ляпніны, вітражоў, фрэскавага жывапісу.

Капліцу рэстаўравалі ў 1920 годзе. Доўгі час яна функцыянавала як касцёл, асвячоны ў гонар Святога Крыжа. Аднак не так даўно службы спыніліся, і зараз невялікая капліца знаходзіцца ў запусценні і паступова трухлее.

Архітэктурны помнік адлюстраваны на карціне Юзэфа Панкевіча "Парк у Дубае". Карціна была намалявана ў 1897 году і захоўваецца ў Варшаўскім нацыянальным музеі.

Вёска Дубае - тое месца, у якім варта пабываць хоць бы аднойчы. Палюбавацца прыгажосцямі шляхецкай сядзібы, пагуляць па раскошным парку і, вядома ж, на хвіліну спыніцца каля капліцы Ўзвіжання Святога Крыжа.