Касцёл Ушэсця Дзевы Марыі ў вёсцы Зембін

У найстарэйшай вёсцы Зембін знаходзяцца рэшткі некалі прыгожага храма. Касцёл Ушэсця Дзевы Марыі быў пабудаваны ордэнам дамініканцаў у XVII стагоддзі. Ініцыятыва належала Адаму Саковічу і яго жонцы. Першапачаткова пабудова была драўлянай і ў ёй жылі дамініканскія манахі, якія ўкладвалі немалыя сумы, вымаемыя ад рыбалоўства і продажу медавухі, у развіццё гэтага месца, у прыватнасці, у бібліятэку пры храме. Але прыкладна праз 150 гадоў пасля заснавання храма касцёл згарэў ад пажару. І ў 1809 годзе, праз 20 гадоў пасля гэтага інцыдэнту, на тым жа месцы быў узведзены храм з цэглы, рэшткі якога захаваліся да нашых дзён. Пабудова была ўзведзена ў стылі барока з рысамі класіцызму.

Калі прыехаць у населены пункт Зембін, які знаходзіцца ў Барысаўскім раёне ў паўночна-ўсходнім напрамку ад Мінска, не ведаючы гісторыі мясцовых помнікаў архітэктуры, то Касцёл Ушэсця Дзевы Марыі можна прыняць за звычайныя руіны, бо ад яго, на жаль, засталася толькі адна сцяна з выявай Дзевы Марыі і груды цэглы паміж паўразбураных сцен. Па легендзе, тут некалі спавядаўся смяротна паранены генерал Напалеона! 29 лістапада 1812 года Напалеон са сваёй аслабелай арміяй адступаў праз Зембін і застаўся тут начаваць. Манастыр пры храме моцна пацярпеў падчас напалеонаўскай вайны. Таксама ў 1812 годзе згарэла мясцовая бібліятэка, якая, акрамя школы, была пры касцёле.

Яшчэ да Напалеона гэта месца спадабалася Аляксандру Меньшыкаву – набліжанаму Пятра I. У 1708 годзе маскоўская кавалерыя Меньшыкава праводзіла тут час, гуляючы і руйнуючы Зембін, а затым адправілася ў Барысаў. І, нягледзячы на тое, што Вялікая Паўночная вайна не кранула гэтых месцаў, дзеянні Меньшыкава і яго войска негатыўна адбіліся на стане краю і прывялі яго да спусташэння.

Зембін пачаў расці толькі ў 1783 годзе, калі, па прычыне аб'яўлення яго гаспадаром умоў свабоднага гандлю для людзей усіх веравызнанняў, сюды пачалі прыязджаць габрэі. Але каталіцкі храм не функцыянаваў пастаянна. У XIX стагоддзі касцёл быў зачынены, а ў пачатку XX стагоддзя яго зноў адкрылі і адрэстаўравалі. У савецкія ж часы, ў 1932 годзе, ён зноў быў зачынены. З тых часоў ніхто не займаўся яго рэстаўрацыяй – будынак проста руйнаваўся.

Гістарычна склалася так, што ў гэтых краях жылі людзі розных рэлігій. Мясцовае насельніцтва, у залежнасці ад рэлігійнай прыналежнасці, хадзіла і ў каталіцкі касцёл, і ў праваслаўны храм, і ў сінагогу. Такім чынам, Зембін быў месцам, дзе мірна суіснавалі розныя рэлігіі. Вельмі шкада, што ўсе гэтыя аб'екты культуры не захаваліся ў цэласці да нашых дзён. Цяпер касцёл знаходзіцца ў вельмі дрэнным стане. Валанцёры сваімі сіламі пастараліся прывесці ў парадак каталіцкія могілкі, якія размяшчаюцца побач з руінамі, якія засталіся ад касцёла. Але патрэбны немалыя сумы грошай на рэканструкцыю будынка, які з гадамі толькі руйнуецца. Не хацелася б губляць такі каларытны помнік архітэктуры, бо ён, у сілу свайго размяшчэння, мае найцікавейшую гісторыю, акутаную легендамі.