Касцёл святога Станіслава ў Магілёве

Магілёў – адзін з самых старых і прыгожых беларускіх гарадоў. Яго гісторыя пачалася ў 1267 годзе, калі на адным з самых высокіх узгоркаў паблізу ракі Дняпро ўзвялі велічны замак, вакол якога і стаў паступова ўтварацца горад. Магілёў у XVII стагоддзі лічыўся буйным гандлёвым і культурным цэнтрам, які разам з тым меў і абароннае значэнне. Зараз жа гэта буйны беларускі горад і цэнтр Магілёўскай вобласці.

За ўсю гісторыю існавання горада тут было пабудавана мноства ўнікальных архітэктурных будынкаў, многія з якіх увайшлі ў лік нацыянальных помнікаў. Пры гэтым усе яны значна адрозніваюцца адзін ад аднаго па тыпе і прызначэнні і разгрупаваны па ўсім горадзе, захоўваючы ўжо некалькі сотняў гадоў каларыт гістарычнага мінулага не толькі горада, але і ўсёй Беларусі. Напрыклад, у цэнтральнай частцы Магілёва можна сустрэць вялікую каменную пабудову, галоўны фасад якой упрыгожвае вытанчаны масіўны порцік.

Храм святога Станіслава быў пабудаваны на месцы манастыра кармелітаў, які некалі знаходзіўся на гэтым месцы. Так, у 1636 годзе ў горадзе з'явілася новая драўляная царква, якую асвяцілі ў гонар Успення Найсвятой Панны Марыі. Нядоўгі лёс у яе быў, бо праз паўстагоддзя драўляная пабудова згарэла практычна да самага падмурка. У сувязі з гэтым вырашана быў узвесці новы каменны будынак храма. У выніку ўжо ў 1765 годзе царкву для ордэна кармелітаў асвяціў віленскі епіскап Ф. Зянковіч.

Аднак на гэтым ператварэнні ў храме не закончыліся. У 1772 годзе, паводле ўказа імператрыцы Кацярыны II, у Расійскай імперыі была створана каталіцкая беларуская епархія, цэнтр якой знаходзіўся ў Магілёве. Праз дзесяць гадоў гэтая нядаўна створаная рэлігійная галіна была перапрафіляваная ў Магілёўскую епархію. Дарэчы, менавіта гэтай епархіі падначальваліся маскоўскі і санкт-пецярбургскі лацінскія прыходы. Такім чынам, да канца XVIII стагоддзя кармеліцкі храм робіцца кафедральным саборам і адносіцца да магілёўскай епархіі. Рашэнне пра назву храма было прынята адразу, паколькі заступнікам касцёла заўсёды лічыўся святы Станіслаў. 

У гэты ж час храм падпадаў значнай перабудове: да галоўнага фасада дадалі чатырохкалонны порцік. Для роспісу збораў храма была спецыяльна запрошана каманда таленавітых магілёўскіх мастакоў, кіраваў якімі знакаміты Павел Піятроўскі.

У другой палове XIX стагоддзя магілёўскі касцёл, як і многія іншыя беларускія храмы, зачынілі, а ў самым будынку размясцілі архіў БССР. Гэта частка гісторыі храма была вельмі трагічнай, бо многія рарытэтныя і каштоўныя рэчы, уключаючы старадаўні роспіс, былі згублены. Незваротна знік і арган, у якім знаходзіліся рэдкія керамічныя трубы. На шчасце, у пачатку 1990-х гадоў будынак былога храма зноў аддалі вернікам, пасля чаго пачаліся маштабныя рэстаўрацыйныя працы. Штогод у Магілёве праводзіцца найбуйнейшы фестываль духоўнай музыкі «Магутны Божа», цэнтрам якога з'яўляецца менавіта касцёл святога Станіслава.

Без сумнення, сёння гэты каталіцкі помнік уяўляе велізарную цікавасць для турыстаў не толькі з іншых беларускіх абласцей, але і для вандроўнікаў з іншых краін.