Касцёл Святога Язэпа ў Валожыне

На паўночным захадзе Мінскай вобласці размясціўся горад Валожын - месца, багатае на гістарычныя славутасці. Адным з галоўных захаваных па гэты дзень помнікаў архітэктуры, знакамітых на ўсю Беларусь, лічыцца Касцёл Святога Язэпа. Гэты аб'ект знаходзіцца ў спісе самых дзіўных і ўнікальных славутасцяў не толькі горада, але і ўсёй вобласці ў цэлым.

Касцёл быў пабудаваны ў самым пачатку XIX стагоддзя па распараджэнні Язэпа і Міхаіла Тышкевічаў - прадстаўнікоў старажытнага і шляхетнага роду Вялікага Княства Літоўскага. Варта згадаць, што знешне храм мала чым нагадвае тыповую рэлігійную ўстанову, а больш паходзіць на антычны старажытнагрэцкі храм. Хоць на долю каталіцкай святыні выпалі вялікія выпрабаванні, але і сёння храм уражвае сваёй веліччу і манументальнасцю.

10 сакавіка 1803 Язэп Тышкевіч набывае горад Валожын у міністра замежных спраў Расійскай імперыі Адама Чартарыйскага. Праз тры гады Язэп закладвае першы камень у падмурак будучага храма, дзе да гэтага часу быў драўляны касцёл і кляштар бэрнардынцаў, пацярпелыя пасля пажару ў XVII стагоддзі. На жаль, да моманту заканчэння будаўнічых работ, у 1815 годзе, Язэп Тышкевіч сканаў. Пасля гэтага канчатковае будаўніцтва прыйшлося заканчваць яго сыну Міхаілу. Ужо праз год, у сакавіку, ва ўрачыстай абстаноўцы касцёл быў асвячоны.

Такой пабудовы ў стылі позняга класіцызму да гэтага часу жыхары горада не бачылі. Будынак быў узведзены з каменя, у ім прысутнічалі класічныя архітэктурныя формы і багатае ўбранне. Храм мае форму прамавугольніка, зверху яго накрывае двухсхільны дах. Галоўны фасад упрыгожвае порцік дарычнага ордэра з шасці калон з наяўнасцю трохвугольнага фронту. У чатырох нішах гэтага порціка размяшчаліся невялікія скульптуры евангелістаў.

План будынка дазваляе напаўняць усе памяшканні святлом, пакоі зрокава становяцца прасторнымі і вялікімі. У храме пяць алтароў, галоўны з якіх асвячоны імем Святога Язэпа. Таксама тут ёсць орган, таму падчас нядзельных службаў і рэлігійных святаў прыхаджане могуць пачуць арганную музыку.

Паблізу касцёла размяшчаюцца вароты-званіцы, якія былі пабудаваныя трохі пазней за сам храм. Гэта масіўная пабудова ўвянчана фронтам, а на арках размяшчаюцца тры бронзавыя званы. У 1829 годзе Міхаіл Тышкевіч распарадзіўся пабудаваць Валожынскія могілкі, якія падпарадкошваюцца касцёлу.

Паблізу храма, пад хорамі, знаходзіцца фамільная пахавальня Тышкевічаў. Тут жа быў пахаваны і заснавальнік храма - Язэп. У 1866 годзе па распараджэнні царскай улады касцёл зачынілі і аддалі яго праваслаўнай царкве. Да 1919 года праіснавала царква Святога праведнага Язэпа, пасля чаго храм зноў вярнулі каталікам.

Ваенныя і баявыя дзеянні падчас Вялікай айчыннай вайны не маглі не адбіцца на захаванасці пабудовы. У 1960 годзе касцёл прыйшлося зачыніць, і на працягу 30 гадоў яго выкарыстоўвалі як складскія памяшканні і цэх завода жалезабетону. Вернікам вярнулі святыню толькі ў 1991 годзе. Дзякуючы шматлікім рэстаўрацыйным работам, да касцёлу ўдалося вярнуць першапачатковы від і аднавіць унутраны інтэр'ер будынка.