У невялікай і ўтульнай вёсцы Беларусі пад назвай Новы Свержань размешчаны касцёл Пятра і Паўла. Ён знаходзіцца ў 70 км ад г. Мінска ў Стаўбцоўскім раёне. Велічны будынак выглядае даволі проста і сур'ёзна, але, нягледзячы на гэта, дзівіць сваёй манументальнасцю і зачароўвае погляд. Петрапаўлаўскі касцёл з'яўляецца Дзяржаўным помнікам архітэктуры і мае багатую гісторыю.

З аглядкай на мінулае

У 1575 г. князь Радзівіл Сіротка набыў мястэчка Новы Свержань (Стаўбцоўскі раён) і да канца XVI ст. тут з'явіліся два найпрыгажэйшых храма. Адзін з іх - Петрапаўлаўскі касцёл - пабудаваны на скрыжаванні асноўных шляхоў зносін і павернуты галоўным фасадам да гандлёвай плошчы мястэчка. Разнастайныя аркі і контрфорсы ў будынку адсутнічаюць, што кампенсуецца даволі масіўнымі сценамі, што з'яўляецца адметнай асаблівасцю гэтага будынка.

Доўгі час лічылася, што ён пабудаваны як кальвінскі збор, аднак копіі пачатковых дакументаў храма даказваюць, што ён заснаваны Радзівілам Сіроткам у 1588 г. Князь вылучыў сродкі і плошчу пад каталіцкі касцёл, дзе служба павінна ажыццяўляцца i па заходнім абрадзе. Гэтыя звесткі пацвярджаюцца будаўнічай тэхнікай і архітэктурай будынка. Храм мае характэрную для касцёлаў таго часу готыка-рэнесансную кампазіцыю і складаецца з прастакутнага асноўнага аб'ёму з зальнай структурай інтэр'еру, паўкруглай апсіды і магутнай шмат'яруснай чацвёртай вежай-званіцай на галоўным фасадзе.

Прысадзістая званіца складаецца з трох ярусаў, плошча якіх паступова памяншаецца да версе, і накрытая пакатым шатром-каўпаком. Вядомы такі факт, што раней вежа касцёла была значна вышэй, аднак у 1818 г. разбурылася з-за неспрыяльных умоў надвор'я. Моцны вецер тады знёс дах і часткова разбурыў верхнюю частку. Вежу адбудавалі нанова за даволі кароткі прамежак часу, але зрабілі яе ніжэй і нашмат устойлівай.

Касцёл Пятра і Паўла ў вёсцы Новая Свержань дзейнічаў аж да сярэдзіны XIX ст. і быў зачынены мясцовымі ўладамі пасля падаўлення Польскага паўстання ў 1863 г. Аднак, праз некалькі дзесяцігоддзяў, быў вернуты да працы па прашэнні народа. Па заканчэнні Другой Сусветнай вайны праца касцёла была спынена амаль на 50 гадоў. У 1990 г. Петрапаўлаўскі касцёл быў адрэстаўраваны і, пасля паўторнага асвятлення, зноў аднавіў сваю дзейнасць.

Памятная святыня

На цяперашні момант касцёл з'яўляецца адным з найбольш старадаўніх і арыгінальных святых месцаў у Беларусі. Гэты храм уключаны ў многія маршруты турыстычных тураў па прасторах рэспублікі і яго наведванне не пакіне нікога абыякавым. Аднаго погляду дастаткова, каб адчуць спакой і ціхамірнасць. Архітэктура касцёла Пятра і Паўла ў Новай Свержані сваімі строгімі лініямі і адсутнасцю лішніх упрыгожанняў быццам пераносіць у мінулае і дазваляе адчуць пластычную выразнасць і марудлівы рытм гэтага месца.