«Бярэсце» - філіял Брэсцкага краязнаўчага музея, у якім сабраны ўнікальныя экспанаты, што ўяўляюць гісторыка-культурную каштоўнасць для Рэспублікі Беларусь. Размешчаны ён паблізу ракі Заходні Буг і ракі Мухавец, на тэрыторыі Брэсцкай крэпасці Валынскага ўмацавання.

Адкрыццё музея адбылося ў 1982 г. на месцы археалагічных раскопак у Брэсцкай вобласці. Кіраўніком раскопак з 1968 г. быў доктар гістарычных навук Пётр Фёдаравіч Лысенка. Экспазіцыя музея пададзена 43 тысячамі экспанатаў, многія з якіх даступныя для праглядвання турыстаў.

Савет Міністраў БССР у свой час прыняў правільнае рашэнне і аб’явіў тэрыторыю Брэсцкай крэпасці запаведнікам, які мае культурную і археалагічную каштоўнасць для нашай краіны.

Экспазіцыя музея «Бярэсце»

Асноўная экспазіцыя – рэшткі гарадзішча, якое належала старажытнаму Брэсту. Рамесны пасад знаходзіўся тут у XIII у. Падчас доўгіх археалагічных даследаванняў, камандай навукоўцаў былі раскапаны рэшткі жылых і гаспадарчых пабудоў, вузкіх вулачак, вымашчаных дрэвам. Глыбіня раскопак – 4 метры, агульная плошча – 1118 кв. м.

На агляданне наведвальнікаў музея пададзены 28 бярвеністых будынкаў, што ўяўляюць сабой аднапавярховыя зрубы з бярвён дрэў. Дэталі вуліц і самі пабудовы былі ў свой час закансерваваны з дапамогай спецыяльных сінтэтычных раствораў, каб цяпер людзі маглі назіраць іх у «Бярэсце».

Экспазіцыя з дамамі і вуліцамі падзелена на часткі і пададзена ў 14 залах-нішах. Кожны з іх аформлены адпаведна і нясе якую-небудзь інфармацыю са старажытнасці. Тут ёсць экспанаты, прысвечаныя ўзнікненню і фарміраванню старажытнага Бярэсця, гарадская забудова, рамесныя пабудовы, у якіх паказаны прыстасаванні для апрацоўкі каляровых металаў і жалеза.

Тут жа, недалёка ад саміх пабудоў, дзейнічае экспазіцыя, прысвечаная побыту старажытных славянаў. Гэта прадметы інтэр'ера, якімі карысталіся людзі, якія насялялі ў тыя часы Брэсцкую вобласць.

Падчас раскопак былі знойдзены металічныя, шкляныя, драўляныя, гліняныя вырабы, саматканае адзенне, косці і вырабы з косткі, мноства ўпрыгожванняў, посуд і прыстасаванні да станкоў.

У музеі можна ўбачыць гарбарныя і кастарэзныя майстэрні, ткацкія і ганчарныя станкі таго часу, дрэваапрацоўчыя станочныя вузлы. У адным з залаў-ніш знаходзяцца прадметы побыту, якія дапамагалі старажытным славянам у земляробстве, жывёлагадоўлі, пры паляванні і рыбалцы. Асабняком размясціліся бытавыя прадметы са сферы гандлю і культурныя экспанаты. Археолагам атрымалася практычна ідэнтычна аднавіць жыллё старажытных жыхароў Бярэсця, што дазваляе глыбей пазнаць пра жыццё людзей старажытных гадоў.

Гэтыя прадметы захоўваюцца ў спецыяльна абсталяваным павільёне, агульная плошча якога 2400 кв. м. Сучасная экспазіцыйная зала пабудавана з бетону, алюмінію і шкла. Тут створаны неабходныя ўмовы для таго, каб з экспазіцыяй нічога не адбылося.