Гарадское мястэчка Рось – сапраўдная жамчужына на карце Гродзенскай вобласці. Ён знаходзіцца ў Ваўкавыскім раёне на аднайменнай рацэ Рось. Тут размешчана чыгуначная станцыя на лініі Масты-Ваўкавыск. Сама Рось размешчана ў 15 км ад Ваўкавыска і ў 71 км ад Гродна. Тут размешчана вялікая колькасць розных славутасцяў, на якія паглядзець сюды з'язджаецца велізарная колькасць турыстаў кожны год.

Гісторыя Росі

Рось – мястэчка з багатай і насычанай падзеямі гісторыяй, што не магло не адбіцца на дастатку помнікаў архітэктуры, што знаходзяцца тут. Рось вядомая яшчэ з 1205 года, калі яна была падзелена на дзве аблогі, якія належалі розным гаспадарам. Дзякуючы гэтым уладальнікам Росі – Іллінічу і Янавічу – у свой час тут утварылася дружына, што ўдзельнічала ў самай знакамітай Грунвальдскай бітве ў 1410 годзе. Таму менавіта з пятнаццатага стагоддзя Рось пачынае больш актыўна згадвацца ў хроніках. Першым аднаасобным уладальнікам мястэчка стаў Аляксандр Хадкевіч. Ужо ў тыя далёкія часы на тэрыторыі Росі знаходзіўся каталіцкі храм, збудаваны ў 1611 годзе. Да нашых часоў будынак, на жаль, не захаваўся.

Пасля падзелу Рэчы паспалітай, што адбыўся ў 1795 годзе, Рось – тэрыторыя ў складзе Расійскай імперыі. Мястэчка пачынае актыўна развівацца, калі ў 1886 годзе тут будуецца чыгуначная станцыя на Баранавіцка-Беластоцкім кірунку.

З 1921 па 1939 гады – польская тэрыторыя, з'яўлялася цэнтрам гміны Ваўкавыскага павета. З 1939 года – у БССР, у 1958 Росі прысвоены статус гарадскога мястэчка.

«Лялечная домік»

Адна з самых цікавых славутасцяў Росі – Дом садоўніка. У свой час ён уваходзіў у склад сядзібы Патоцкіх, якая існавала ў мястэчку ў XVII-XX стагоддзях. Сам сядзібны дом практычна не захаваўся, аднак пра выгляд раскошнай сядзібы дае поўнае ўяўленне малюнак Напалеона Орды. Акрамя таго, пра былую веліч сядзібнага ансамбля напамінае пышная расліннасць, што засталася ад парка, які некалі тут размяшчаўся. Цяпер старадаўнія дрэвы знаходзяцца на вуліцах Савецкай і Зялёнай.

Няхай дом Патоцкіх не дайшоў да нашых часоў, затое ўражвае захаванасцю цудоўны Дом садоўніка. Пры поглядзе на яго ні за што не падумаеш, што ў ім жыў садоўнік – гэтак гэты прыгожы і дагледжаны будынак. Яго вонкавае аблічча напамінае лялечны домік: далікатны ружовы колер сцен з белай ляпнінай, размешчанай зверху; чырвоны чарапічны дах, які асацыюецца з маленькімі еўрапейскімі мястэчкамі; аркавыя вокны.

Прыехаць у мястэчка Рось, паверце, варта. Бо, акрамя «лялечнага» дома садоўніка, Вы ўбачыце тут самы вялікі ў Беларусі вадзяны млын, палюбуецеся Свята-Траецкім касцёлам, уключаным у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі, прасякніцеся духам даўніны, наведаўшы руіны сядзібы Патоцкіх. Гарадское мястэчка Рось абавязкова запомніцца Вам сваёй атмасферай утульнасці і гасціннасці.