Драўляная званіца ў Шэрашава

Агульнавядома, што дрэва — таннейшы, аднак не самы даўгавечны матэрыял. Менавіта таму з цягам часу большасць будынкаў пачалі ўзводзіць з каменя. І ад гэтага яшчэ больш каштоўнымі становяцца тыя драўляныя помнікі архітэктуры, што дайшлі да нашых часоў. Напрыклад, у наш топ самых прыгожых каталіцкіх храмаў Беларусі мы ўнеслі драўляны касцёл Святога Юрыя ў вёсцы Белагруда, а ў топ-50 славутасцяў Мінска — драўляную Траецкую царкву. І яны цалкам заслужылі гэта. Адна з падобных ім знакавых выбітнасцяў размешчана ў гарадскім пасёлку Шэрашава (Пружанскі раён Брэсцкай вобласці). 

Гісторыя Шэрашава

Вёска Шэрашава бярэ свой пачатак з часоў ВКЛ. Упершыню яна згадваецца ў 1380 годзе як валоданні шляхціча Мікалая Насуты. Затым ёй валодалі Забцезінскія, Іллінічы, Ян Абрамовіч. Пры апошнім праз вёску праязджала каралева Бона Сфорца, якой настолькі спадабалася маляўнічае мястэчка, што яна тут жа яго купіла.

Цікавы факт ад VETLIVA: а вы памятаеце, як імя каралевы Боны Сфорцы звязана з гісторыяй Беларусі? Паводле легенды, менавіта яна атруціла Барбару Радзівіл, якая пасля стала Чорнай паннай Нясвіжа. Такіх гісторый у нашай краіне нямала: чытайце наш займальны артыкул пра містычную Беларусь!

Каралева нямала паспрыяла развіццю мястэчка: падарыла яму Магдэбургскае права. Пачалося будаўніцтва бровараў і вінакурняў, сталі адкрывацца карчмы і крамы, праходзіць кірмашы. Адным словам, вёска развівалася і квітнела.

Так было нядоўга: буйныя войны сярэдзіны XVII-пачатку XVIII неаднаразова разбурылі Шэрашава. Вёска была практычна сцёртая з твару зямлі. Затое пасля гэтых падзей, каб дазволіць аднавіцца эканоміцы, Шэрашава на 4 гады было вызвалена ад падаткаў. 

У канцы XVIII стагоддзі Шэрашава належыла дынастыі Флемінгаў. Менавіта пры іх вёска атрымала ўласны герб. Знакавая падзея адбылася 27 лютага 1792 года. Гербам валадарстваў Флемінгаў стала выява архангела Гаўрыіла з лілеяй у руцэ.

Далейшы лёс вёскі быў тыповым: пасля падзелу Рэчы Паспалітай апынулася ў складзе Расійскай імперыі, знаходзілася пад акупацыяй нямецкімі войскамі падчас Першай сусветнай вайны, нядоўга пабыла часткай Польшчы, а з 1939 года стала часткай БССР.

З'яўленне драўлянай званіцы ў Шэрашава

Драўляная званіца непарыўна злучана з узвядзеннем Прачысценскай цэрквы, якую пабудавалі з дрэва ў 1760 годзе. Храм вядомы тым, што ў ім захоўваўся адзін з найкаштоўнейшых беларускіх рукапісных помнікаў XVI стагоддзя — Шарашоўскае Евангелле (цяпер з'яўляецца часткай экспазіцыі Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі).

Цікавы факт ад VETLIVA: на жаль, Прачысценская царква ў Шэрашава з'яўляецца згубленай спадчынай Беларусі. У адрозненне ад званіцы, гэты будынак да нашых часоў не захаваўся.

Драўляная званіца ў Шэрашава з'явілася ў 1799 годзе. Яна характэрна тым, што не з'яўлялася часткай кампазіцыі царквы, а стаяла побач з ёй. Магчыма, дзякуючы гэтаму факту яна і ацалела.

З 1990 года званіца знаходзіцца на кансервацыі.

Асаблівасці архітэктурнага аблічча званіцы ў Шэрашава

Званіца — гэта помнік народнага дойлідства, у якім прасочваюцца рысы каменнай архітэктуры і стылю барока. Вонкавае аблічча характарызуецца адсутнасцю пышнага дэкору, затое ён лаканічны і просты, але пры гэтым валодае выразнымі рысамі. Шарашоўская званіца з'яўляецца квадратным двух'ярусным будынкам: ніжні ярус — зруб «у лапу», ніжні — каркас. Абодва ярусы валодаюць асобнымі дахамі: у зруба ён чатырохсхільны, у верхняга яруса — шатровы чатырохсхільны гонтавы верх, на якім размешчаны шасцігранны барабан з глаўкай. Разыначкай гэтай славутасці Беларусі з'яўляецца прычолак — архітэктурны элемент, які раздзяляе верхні і ніжні ярусы. 

Адпраўляючыся ў Белавежскую пушчу, якая знаходзіцца непадалёк, абавязкова пабывайце ў Шэрашава! Акрамя званіцы, тут ёсць старадаўні касцёл і праваслаўная царква, і нават захаваны да нашых часоў драўляны храм. Ёсць, што паглядзець, захаваць на фота і выкласці ў сацсеткі, каб і вашы падпісанты ўбачылі, якой прыгожай бывае Беларусь!

Крыніца фота:  https://commons.wikimedia.org/