Гісторыя ўзнікнення Капліц-пахавальняў на Мінскім Кальварыйскім магільніку

З пачатку XX стагоддзя ў паўночна-заходняй частцы Мінска ўтварыўся невялікіх памераў магільнік, дзе хавалі мясцовых арыстакратаў. Пасля двух стагоддзяў тэрыторыя самых могілак ужо ўваходзіла ў рысу Мінска і стала лічыцца самым старым магільнікам горада. Тут хавалі людзей да 1967 года. Сярод пахаваных знакамітых людзей на магільніку ёсць шэраг пахаванняў і магіл такіх людзей, як Я. Маскі (вядомага паэта XIX стагоддзя), В. Іваноўскага (дзеяча руху XX стагоддзя ў Беларусі), Я. Дамелючы (знакамітага аўтара мастацка-гістарычных прац). Таксама апроч вядомых дзеячаў Беларусі ў гэтых месцах знайшлі супакой прадстаўнікі вядомых на ўсю акругу ў тыя часы родаў. У інфармацыйных архівах гэтага месца можна знайсці дадзеныя пра тое, што ў ранейшыя часы тут меркавана маглі пахаваць род Радзівілаў і Панятоўскіх, але гэта ўсяго толькі здагадкі.

Апісанне Капліц-пахавальняў на Кальварыйскім магільніку ў Мінску

Да нашых дзён дайшлі ў добрым стане некалькі пабудоў капліц-пахавальняў, што знаходзяцца на Кальварыйскім магільніку. Гэтыя капліцы прыналежалі самым шляхетным і вядомым у той час сем'ям. Па канструкцыі капліцы складаліся з дзвюх частак: сутарэннага склепа з акуратным уваходам для пахавання нябожчыц – першая частка, а наверсе месціўся пакой для малітваў – другая частка. Праект на пабудову гэтых збудаванняў складалі самыя шляхетныя і шаноўныя майстры тых дзён.

У нашы дні ад паўразбураных пабудоў мала што засталося, але можна ўбачыць з якога разьбянага каменя яны былі зроблены, як выкарыстоўвалі кераміку ў пабудове. Капліцы выкананы ў стылістыцы вельмі характэрнай для архітэктуры XIX стагоддзя. Будынкі магільных скляпоў выкананы з цэглы, маюць вельмі стрыманыя фасады, дэкарацый на сценах амаль не скарысталі, што цалкам характэрна для пазнейшага перыяду. Фасады ўсіх капліц падобныя паміж сабой, выключаючы яе цэнтральную частку.

На жаль, большасць з магільных скляпоў, якія ўключылі ў пералік гістарычных і культурных помнікаў, ужо амаль разбураны.

Нават той факт, што з 1990 года акруга гэтага магільніка знаходзіцца пад дзяржаўнай аховай, не спыняе спробы рабавання скляпоў і акты вандалізму над магіламі. Факт апаганення святыняў нацыянальнага роўня – гэта толькі частка таго, што турбуе мясцовых улад. Ёсць страх таго, што выкрыццё вельмі старажытных магіл можа выклікаць распаўсюджванне інфекцый і захворванняў. Для большага кантролю над гэтымі абуральнымі выпадкамі і для аховы пабудоў стварылі адмысловую арганізацыю пры Чырвоным касцёле.

Таксама апроч пабудоў пахавальняў, на магільніку яшчэ адна славутасць Мінска, якая ўваходзіць у спіс гістарычных каштоўнасцяў Беларусі. Гэты храм Узвядзення Св. Крыжа, які пабудаваны ў неагатычным стылі для каталікоў, адносіцца да пабудоў XIX стагоддзя.У цэлым гэта месца ярка адлюстроўвае дух гісторыі і можа служыць добрым прыкладам архітэктурных будынкаў XIX стагоддзя.