Докшыцы

Горад Докшыцы Віцебскай вобласці - горад двух рэк, якія сыходзяць у розныя часткі свету і ў розныя мора. Вілія (прыток Нёмана) - у Балтыйскае мора, Бярэзіна (прыток Дняпра) - у Чорнае мора. І абедзве ракі маюць сваім вытокам Докшыцы.

Вобраз дзвюх рэк, зносячы воды з-пад Докшыц, стаў у выніку сімвалам гэтага невялікага гарадка (каля 7000 жыхароў). На гербе Докшыц, які яны атрымалі ў 1796 годзе, намаляваныя на зялёным фоне два, збаны якія выліваюць.

Што выліваецца з Докшыцкіх збаноў?

Некаторыя мясцовыя жыхары трактуюць гэты вобраз па-свойму. Жартуюць, да прыкладу, што з сасудаў выліваецца на самай справе вадкасць мацнейшая па градусу, чым рачная вада. З улікам таго, што ў сярэдзіне 19 стагоддзя ў Докшыцах працавала ўсяго два прадпрыемствы - бровара і медоварнае, такая здагадка не пазбаўлена падстаў. Але сапраўднымі фактамі, на шчасце, не пацвярджаецца.

Скульптурная кампазіцыя з двума збанамі красуецца ў самым цэнтры горада. А з нядаўніх часоў у райцэнтры праводзіцца «Фестываль дзвюх рэк».

Адзначым, што імем адной з гэтых рэк названы знакаміты Бярэзінскі запаведнік, частка якога знаходзіцца на тэрыторыі Докшыцкага раёна (ад Докшыц - крыху больш за 40 км).

Адкуль узяліся «Докшыцы»?

Калі вы думаеце, што сваю назву Докшыцы атрымалі ў гонар папулярнага пашырэння .docx, то моцна памыляецеся. Усё зусім не так проста.

Колькі ні тлумачылі краязнаўцы паходжанне назвы горада, да адзінага меркавання так і не прыйшлі.

• Кацярынінская версія. Калі імператрыца Кацярына каціла па горадзе ў сваёй карэце, пад колы, каб не затрымаліся ў докшыцкам бруду, падкладалі дошчачкі з мясцовай лесапільні. І быццам бы Кацярына вельмі моцна перакручвала славянскае слова «дошчачкі». Адтуль і пайшлі «Докшыцы». Праўда, гэтую версію гісторыкі даўно спісалі ў утыль, давёўшы, што Кацярына ніколі праз мястэчка не праязджала.

• Татарская версія. У Докшыцах жыло шмат татараў (захаваліся вялікіе татарскія могілкі). З'явіліся яны тут у часы Вітаўта, як «докшиты» - майстры, якія шылі для княжацкага войска конныя сёдлы.

• Ад «докшыць». У слоўніку Даля гэты дзеяслоў абазначаў «доксіць, дохрысціць». З улікам таго, што ў Докшыцах жыло шмат людзей нехрысціянскага веравызнання (татары, габрэі) - цалкам лагічнае тлумачэнне.

• балцкі варыянт. Магчыма, самы праўдападобны. «Докшна» па-балцку - «лахманы». Цалкам верагодна, што менавіта тут крывічы сутыкнуліся з балтамі і заснавалі паселішча.

Хлебны водар і чупакабры

А вось у старажытных летапісах Докшыцы ўпершыню згаданыя толькі ў 1407 годзе (грамата Вітаўта). Гаворка ў дакуменце ішла аб нейкіх данніках (doxyczahe), якія перадаваліся ў валоданне ваяводзе Манивиду. З 1407 года і вядзе афіцыйны адлік гісторыя Докшыц.

Гарадскі статус Докшыцы атрымалі ў 1795 годзе, але ўжо праз два гады па волі ўладаў Расійскай імперыі гарадок зноў стаў мястэчкам, падзеленым паміж двума паветамі - Вілейскім і Барысаўскім. Толькі ў 1940 годзе ён зноў стаў горадам і раённым цэнтрам. Дарэчы, Дзень горада ў Докшыцах адзначаюць восенню - 15-16 верасня.

Акрамя бровараў, пра якія мы ўжо згадалі, у мястэчку і ваколіцах было шмат млыноў. Сваю «хлебную» спецыялізацыю Докшыцы захавалі да нашых дзён. Докшыцкі хлебазавод ў Беларусі вядомы многім, а ў самім горадзе заўсёды смачна пахне свежымі батонамі.

Вы сыты? Тады ловіце сенсацыі, якія шчодра генерыруе гэты гарадок на паўднёвым захадзе Віцебскай вобласці. Калі не ў курсе, тут у 2013 годзе злавілі праславутую «чупакабру» ...

5 адметных месцаў горада Докшыцы

• Свята-Пакроўская царква (1903). Візітоўка горада. Службы праходзілі нават падчас Вялікай Айчыннай вайны.
  
• Будынак млына (цагліна, 1920 год).
  
• Сядзіба Мікульскай (XIX стагоддзе).
  
• Касцёл святой Тройцы (1991). Першы каталіцкі храм быў закладзены ў 1608 годзе. Але не захаваўся (гарэў двойчы).
  
• Габрэйскія могілкі. У 1939 годзе з 3,6 тысяч жыхароў большасць складала габрэйскае насельніцтва. Падчас вайны ў Докшыцкім гета гітлераўцы знішчылі больш за 2,5 тысячы чалавек ... ны пункт прыцягвае і ўтрымлівае ўвагу чалавека, які цікавіцца.