Вейна

Вейна - невялікі аграгарадок, які ўваходзіць у склад Магілёўскай вобласці. Нягледзячы на нязвыкласць і прыгажосць гучання назвы, у Беларусі ёсць некалькі населеных пунктаў-цёзак з такой назвай.

Тэрмін "вена", ад якога паходзіць назва аграгарадка, сваімі каранямі сыходзіць у заканадаўства Вялікага княства Літоўскага. Вена - гэта тая сума грошай, на якую жонка магла разлічваць у выпадку развода. Вылічвалася яго велічыня згодна з коштам тако, колькі маёмасці жанчына прыносіла ў сям'ю, столькі ж у грашовым эквіваленце яна павінна была атрымаць пасля скасавання шлюбу. Звычайна адна траціна ўсёй маёмасці мужа запісвалася ў якасці "вена". Калі ж такога запісу не адбывалася, пасля смерці мужа ўдава не магла разлічваць на спадчыну і заставалася ні з чым.

Гістарычная даведка і выдатныя мясціны аграгарадка

У XVI стагоддзі ў гістарычных хроніках упершыню сустракаецца згадванне пра вёску Вейна. Ужо ў тыя часы гэта была не проста маленькая вёсачка, а невялікі адміністрацыйны цэнтр, у падначаленні якога знаходзіліся некалькі навакольных паселішчаў. У канцы XVI стагоддзя Вейна было падорана Кіева-Пячэрскаму манастыру, які ў сваю чаргу здаваў вёску ў арэнду магілёўскім князям. Пасля таго, калі дзяржава пад назвай Рэч Паспалітая спыніла сваё існаванне ў XVIII стагоддзі, тэрыторыі Вейна апынуліся ў складзе расійскіх зямель. Тады ж вёску атрымаў у падарунак адзін з фаварытаў імператрыцы Кацярыны II - генерал-паручык Аляксандр Ермакоў. Часы яго кіравання былі вельмі плённымі: у той час і была ўзведзена галоўная архітэктурная славутасць Вейна - царква Пакрова Святой Багародзіцы. Дадзены храм з'яўляецца ўнікальным, адзіным у сваім родзе будынкам, пабудаваным у стылі класіцызму. Яе непаўторнасць заключаецца ў тым, што тут вы не ўбачыце ніводнага прамога кута - усе куты былі спраектаваны і пабудаваны паўкруглымі. Царква не мае аналагаў не толькі на тэрыторыі рэспублікі Беларусь, але і, магчыма, у цэлым свеце.

Да 1840 года ў маёнтку Вейна паспяхова функцыянаваў бровар з паравым рухавіком (які, дарэчы, меў пятнаццаць конскіх сіл) і вятрак. Да дваццатага стагоддзя вёска ўжо з'яўлялася цэнтрам воласці, а ў 1922 годзе панскія землі былі рэарганізаваны ў саўгас. Аднак Вялікая Айчынная вайна, якая прыйшла на вейнянскія тэрыторыі, цалкам яго знішчыла. Пасля вайны селішча адраджалася павольнымі тэмпамі, і толькі ў 2006 годзе Вейна атрымала статус аграмястэчка.

Акрамя архітэктурнай разыначкі, Вейна славіцца на ўсю Беларусь якасцю вады, якая здабываецца з артэзіянскай свідравіны з глыбіні ў 140 метраў. Менавіта тут размяшчаецца вядомая вытворчае прадпрыемства пад назвай "Вейнянский родник", густ прадукцыі якога вядомы кожнаму з нас.