Васілевічы

Сярод палескіх лясоў Рэчыцкага раёна знаходзіцца невялікі пасёлак гарадскога тыпу пад назвай Васілевічы. Значнасць яму надае той факт, што тут знаходзіцца чыгуначная станцыя на шляху з Гомеля ў Калінкавічы. Немалаважным фактарам у развіцці рэгіёна з'яўляецца наяўнасць радовішча торфу, размешчанага ў балоцістай нізіне, якое завецца Васілевічы-2.

Гісторыя станаўлення мястэчка

Людзі на тэрыторыі сучасных Васілевічаў з'явіліся яшчэ ў бронзавым веку. Паводле паданням, якія існуюць у рэгіёне, "зовжные" калодзежы, што сустракаюцца тут, былі выкапаны па загадзе знакамітай княгіні Вольгі, пад кіраўніцтвам якой ажыццяўляліся ў той час паходы на драўлян.

Упершыню назва гарадскога пасёлка сустракаецца ў XV стагоддзі. Тады Васілевічы былі невялікай вёскай і адносіліся да Мінскага ваяводства, а таксама знаходзіліся ў складзе земляў, якія належалі шляхецкай дынастыі Івановых. Затым уладальнікамі селішча становяцца беларускія магнаты Патоцкія, следам за імі – род Масальскіх. У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай Васілевічы, як і іншыя шматлікія вёскі і мястэчкі Беларусі, становяцца часткай Расійскай імперыі.

Імклівае развіццё мястэчка пачынаецца ў канцы XIX стагоддзя і абумоўлена ў першую чаргу адкрыццём радовішча торфу, якое пачынае актыўна распрацоўвацца. Васілевічы растуць, іх далейшаму росквіту спрыяе з'яўленне ў 1886 году чыгуначнай станцыі, будаўніцтва новых прадпрыемстваў, з'яўленне працоўных месцаў. З 1904 па 1913 гады тут знаходзіўся дрэваапрацоўчы завод. Яго адметнай рысай была наяўнасць паравога рухавіка, што дапамагло нарасціць вытворчыя магутнасці, а прадукцыі, выпушчанай заводам, - заваяваць прэстыжны Вялікі Залаты медаль на Міжнароднай выставе ў Льежы.

Аднак наступныя гістарычныя падзеі перашкаджаюць развіццю паселішча. Першая сусветная вайна прыходзіць на тэрыторыю мястэчка, прыносячы беды і разбурэнні. Васілевічы то апыняюцца пад уладай немцаў, то пад кіраўніцтвам палякаў. У 1919 годзе пад сялом былі разбітыя сілы стрыкапытаўскага фарміравання, і толькі ў чэрвені 1920 гады Васілевічы вызвалаюцца з-пад гнёту. У 1926 годзе на тэрыторыю Васілевічаў прыходзіць улада БССР, фарміруецца калгас. Тым часам тут дзейнічае перанесены з Гомеля лясны тэхнікум, актыўна выпускае прадукцыю тарфяны завод, дзейнічае слясарная майстэрня, млын з паравым рухавіком і інш.

У гады Вялікай Айчыннай вайны на тэрыторыі Васілевічаў фармуецца кавалерыйская група пад кіраўніцтвам А.І. Бацкалевіча, якая некаторы час затрымлівала наступленне нямецкага тылу. Мястэчка вылучаецца актыўнай антыфашысцкай дзейнасцю, з пачатку вайны і да вызвалення Васілевічаў 18 лістапада 1943 года на яго тэрыторыі дзейнічала патрыятычнае падполле пад кіраўніцтвам Л.П. Курганскай-Сакаловай, Т.М. Астапенка, А.І. Белага. Рэшткі трыццаці двух падпольшчыкаў, якія аддалі сваё жыццё падчас барацьбы, знайшлі апошні прытулак у брацкай магіле ў горадзе.

У 1935 годзе Васілевічы атрымліваюць статус пасёлка, праз 15 гадоў – гарадскога пасёлка, а з лістапада 1971 года яны становяцца горадам раённага падначалення.

Васілевічы характэрныя тым, што тут знаходзіцца адна з найстарых метэастанцый у Беларусі. Мяркуемы год яе заснавання – 1878. Асобнай увагі заслугоўвае і царква Святога Мікалая, пабудаваная ў 1934 годзе. Першапачаткова ў будынку размяшчалася швейная талака, аднак у 1945 годзе праваслаўная абшчына Васілевічаў выкупляе яго і ператварае ў культавае збудаванне. Храм знаходзіць другое жыццё ў 1991 годзе, калі на месцы драўлянага будынка ўзводзіцца капітальны каменный храм.