Мінск: сталіца Беларусі і яе культурная спадчына

Мінск — сталіца і найбуйнейшы горад Беларусі з насельніцтвам амаль у два мільёны чалавек (прыблізна пятая частка ўсяго насельніцтва Рэспублікі) гэта дзесяты па колькасці жыхароў мегаполіс Еўропы з плошчай 348,84 км². 

Што ж варта наведаць у Мінску, каб дакрануцца да гістарычнай спадчыны горада?

Замчышча   

Гістарычны квартал у раёне станцыі метро «Няміга», дзе на Замкавай гары ўзвышаўся Мінскі замак. Старажытная крэпасць 11 стагоддзя ўзведзена ля зліцця рэк Свіслач і Няміга. Цяпер ацаніць веліч ўмацавання складана: замак разбураны дашчэнту падчас шматлікіх войнаў і пажараў. Няма і адной з рэк: пад 19 стагоддзе рэчышча Нямігі моцна змялела і раку заключылі ў калектар. Тым не менш на гэтай тэрыторыі захаваўся культурны пласт, таму яна з'яўляецца археалагічным помнікам.

Лакацыя знаходзіцца побач з прыпынкамі грамадскага транспарту «Замчышча», «Палац спорту», «Станцыя метро Няміга». Пасяліцца бліжэй да Замчышча можна ў гатэлях DoubleTree by Hilton, «На Замкавай», «Юбілейны».

Траецкае прадмесце

Маляўнічы старадаўні квартал з'явіўся ў 12–13 стагоддзях. Звязаны мостам (пазней — двума) з сэрцам паселішча — замкам, раён паступова забудоўваўся манастырскімі комплексамі і знаходзіўся на скрыжаванні гандлёвых шляхоў, таму тут з'явіўся кірмаш. 

Пазней гандлёва-адміністрацыйны акцэнт пяройдзе да Верхняга Рынку, а старажытная забудова «Старога месца» знікне падчас пажару 1809 года. Аднак тут захаваліся помнікі гарадской архітэктуры 19 стагоддзя, у адным з якіх цяпер дзейнічае літаратурны музей класіка беларускай літаратуры Максіма Багдановіча, які нарадзіўся тут.

Каб наведаць прадмесце, трэба даехаць да аднаго з прыпынкаў: «Замчышча», «Палац спорту», «Станцыя метро Няміга». Бліжэй астатніх да месца знаходзяцца гатэлі «Юбилейный», DoubleTree by Hilton, «На Замкавай».

Ракаўскае прадмесце

Раён іншага берага Свіслачы таксама забудоўваецца ў часы ўзвядзення замка. У 19 стагоддзі гэта быў небагаты і шчыльна заселены квартал даходных дамоў (шматкватэрных жылых дамоў для здачы пакояў), а ў часы Вялікай Айчыннай вайны стаў тэрыторыяй аднаго з найбуйнейшых у Еўропе габрэйскіх гета. 

У 1612 г. тут з'явіліся яшчэ адна славутасць Мінска — найстарэйшая царква, якая захавалася да нашых дзён. Гэта Сабор Святых Апосталаў Пятра і Паўла.

Лакацыя:

Даехаць да гістарычнага помніка можна на метро. Выйсці трэба на станцыі «Няміга» або «Фрунзенская». Побач знаходзяцца гатэлі DoubleTree by Hilton і «На Замкавай».

Верхні горад

З 16 стагоддзя раён сучаснай плошчы Свабоды становіцца цэнтрам Мінска: тут з'яўляецца ратуша, комплексы рэлігійных будынкаў, Гасціны двор і гандлёвыя рады. Адсюль першапачатковая назва верхні (высокі) рынак. Да пачатку 18 стагоддзя быў цалкам забудаваны і сфармаваў архітэктурны ансамбль гэтай частцы горада. 

У Верхнім горадзе ёсць на што паглядзець. У гэтым месцы шмат славутасцяў. Напрыклад, на тэрыторыі бернардзінскага манастыра размясціліся тры музеі: гонкі, карэт і археалагічны.

Тут жа знаходзіцца і Каменная царква Святога Іосіфа — пабудова 17 стагоддзя. Яна сёння не працуе. Iншы гістарычны касцёл — Сабор Спаслання Святога Духа, кафедральны сабор Беларускай Праваслаўнай Царквы. Недалёка размясціўся загадкавы Дом масонаў, пабудаваны ў канцы 18 стагоддзя ў форме мальтыйскага крыжа.

У Верхнім горадзе ёсць таксама Мінская ратуша — адміністрацыйны будынак, узведзены ў 1660 годзе. Гэта была адзіная пабудова ў горадзе з гадзіннікам. Сёння ўбачыць арыгінал Ратушы нельга: помнік быў знішчаны ў сярэдзіне 19 стагоддзя. Зараз плошчу ўпрыгожвае сучасная пабудова, хоць і адноўленая па архіўных дакументах.

Сабор Найсвяцейшага Імя Найсвяцейшай Дзевы Марыі ўзведзены ў пачатку 18 стагоддзя як царква пры езуіцкім манастыры. Ён дзейнічае і цяпер як каталіцкі кафедральны храм. 

Лакацыя знаходзіцца на станцыях метро «Няміга», «Купалаўская». Бліжэй астатніх да яе размешчаны гатэлі Europe, Robinson-City.

Праспект Незалежнасці

Цэнтральная артэрыя сталіцы, адна з самых доўгіх вуліц у Еўропе забудавана ў пачатку 19 стагоддзя, аднак пасля Другой сусветнай вайны ацалела толькі дзесяць будынкаў. На праспекце размешчаны некалькі помнікаў архітэктуры і аб'ектаў са спісу культурна-гістарычных каштоўнасцяў краіны:

• Юбілейны дом,
• Чырвоны касцёл,
• Будынкі паштамта,
• галоўны ўнівермаг,
• філармонія і іншыя.

Велізарны фонд пісьмовай спадчыны захоўваецца ў Нацыянальнай бібліятэцы, буйным сучасным сацыякультурным комплексе.

Чтобы прогуляться по проспекту, можно доехать до станций метро «Площадь Ленина», «Купаловская/Октябрьская», «Площадь Победы», «Якуба Коласа», «Восток». Здесь также расположены остановки автобуса №100 от «Площади Независимости» и далее по маршруту.

Каб прагуляцца па праспекце, можна даехаць да станцый метро «Плошча Леніна», «Купалаўская/Кастрычніцкая», «Плошча Перамогі», «Якуба Коласа», «Усход». Тут таксама размешчаны прыпынкі аўтобуса №100 ад «Пошчы Незалежнасці» і далей па маршруце.

Бліжэйшыя гатэлі: «Мінск», Europe, Crowne Plaza Minsk, «Прэзідэнт-Гатэль».

Культурныя цэнтры

Мясцовае культурнае жыццё кіпіць. Паглядзіце пастаноўку ў гістарычным будынку Купалаўскага тэатра — найстарэйшага ў Беларусі, а пасля адпачніце ля фантана ў Аляксандраўскім скверы (станцыя метро «Купалаўская»). Даведайцеся, што даюць у Вялікім оперным на плошчы Парыжскай камуны, 1. Палюбуйцеся калекцыяй Нацыянальнага мастацкага музея, размешчанага на вул. Леніна, 20. 

Прагуляйцеся ў цені векавых дрэў Лошыцкага парку, што да 13 стагоддзя быў гарадзішчам, а пасля — княжацкай сядзібай. Наведайце музеі, а пасля — і магілы народных беларускіх паэтаў Якуба Коласа і Янкі Купалы: для гэтага трэба знайсці старадаўнія Вайсковыя могілкі з Аляксандра-Неўскай царквой канца 19 ст. 

На тэрыторыі іншага некропаля, Кальварыйскіх могілак, захаваліся помнікі неаготыкі, ампіру і мадэрну сярэдзіны 19 стагоддзя. Узорамі архітэктуры гэтага часу таксама з'яўляюцца касцёл Святой Тройцы (Святога Роха) на Залатой Горцы і царква роўнаапостальнай Марыі Магдаліны.

Мінск — старажытны і прыгожы горад з тысячагадовай гісторыяй, які заўсёды знойдзе чым здзівіць сваіх гасцей.