Знак духоўнага сваяцтва краін свету ў Мінску

Знак духоўнага сваяцтва краін свету, усталяваны ў 1995 годзе ў Мінску, кожны разумее па-свойму. На першы погляд шэры каменны слуп з разбежнай на два бакі верхавінай, які ўзвышаецца на лужку, напамінае вермахцкага арла на пераможным штыце ці хвост кіта, які нырае. Гэты помнік, які мае шмат у чым філасофскі сэнс, размешчаны на вуліцы Янкі Купалы, недалёка ад алеі  каштанаў, пасаджанай вялікімі вайскаводамі Ракасоўскім, Рудэнкам, Цімашэнка і іншымі. Скульптура не мае ніякіх надпісаў, таму яе часта прымаюць за помнік, прысвечаны Перамозе ў Вялікай Айчыннай вайне, тым больш улічваючы месца яе размяшчэнне і час усталёўкі – год 50-летняга юбілею Перамогі. Такія ж помнікі, на адной геаграфічнай лініі, размешчаны ў выдатным старадаўнім горадзе Баі на паўночным захадзе Францыі і ў найстаражытным нямецкім Тангермюндзе.

Вядомы нямецкі скульптар Петар Мёдцэх, які нарадзіўся роўна праз год пасля дня Вялікай Перамогі (9 траўня 1946 года), трактуе сэнс сваіх прац як стараннасць духу ўвысь у выглядзе слупа, а раскол на вяршыні скульптуры – як новыя шляхі для будучага чалавецтва. Камяні ў падножжа каменнага слупа паказваюць кірункі частак свету. Характэрна, што імя аўтара скульптуры перакладаецца з грэцкага як «камень». Скульптар вырашыў выступіць у якасці каменячоса і з'яднаць усходнюю і заходнюю Еўропу аднолькавымі слупамі, што ўвасабляюць духоўнае сваяцтва. Мёдцэх і яго беларускі калега-скульптар Станіслаў Ларчанка сцвярджаюць, што чалавецтва малявала дух у выглядзе слупа, які рвецца ўвысь спакон стагоддзяў. Узяць толькі таямнічых мааі з вулканічнай пароды на ціхаакіянскім Востраве Вялікадня! Ёсць і мноства іншых прыкладаў.

Духоўнае сваяцтва. Пэўна што, наяўнасць гэтага тэрміна можа быць шырэй, чым сувязь паміж хрэсным і хрэснікам, паміж людзьмі адной веры. Калі б на планеце Зямля не было войнаў, а багатыя краіны падзяляліся б харчаваннем і сродкамі з недабрабытнымі рэгіёнамі, пэўна жыццё ў нашым свеце было б амаль ідэальным. Але дзесьці людзі пакутуюць ад атлусцення, выкідваюць кожны дзень тоны якасных прадуктаў, тым часам як у многіх краінах Афрыкі (і не толькі Афрыкі) сталыя і дзеці паміраюць ад голаду, цэлымі гарадамі туляцца на вуліцы. Краіны бяруць удзел у войнах, умешваюцца ў палітычныя канфлікты, змагаюцца за лідарства і ўладу, дзеляць прыродныя рэсурсы. Але хіба ўсё гэта так важна? Чаму няможна проста жыць у свеце, у сваяцтве? Ва ўсіх людзей кроў аднаго і таго ж колеру. Якая розніца, якой мы нацыянальнасці і дзе жывём? У пагоне за грашамі і асабістым шчасцем людзі часта забываюць пра простыя рэчы: каханні адзін да аднаго, цярплівасці і сяброўстве. Але ж цела не вечнае, як не вечнае і ўсё матэрыяльнае. А новае і нязведанае недзе за гранню. І як верхняя частка стэлы імкнецца ўвысь, увасабляючы жаданне чалавецтва прыўнесці новае, так і кожны чалавек павінен працаваць над сабой, спрабаваць духоўна расці. І хай знак духоўнага сваяцтва краін свету ў выглядзе такога незаўважнага, на першы пагляд, каменнага слупа напамінае нам пра каханне адзін да аднаго і пра каштоўнасць нематэрыяльнага, бо за невыразным выглядам часта крыецца глыбокі сэнс.