Замак у Любчы

Геаграфічнае размяшчэнне

Любча мае статус гарадскога пасёлка, размешчанага на тэрыторыі Наваградскага раёна Гродзенскай вобласці. Ад раённага цэнтра населены пункт аддзяляе адлегласць у 26 км, ад Гродна - амаль 180 км.

Гістарычныя звесткі

Першыя згадкі пра Любчу звязаныя з крыжовымі паходамі і датуюцца пачаткам XV стагоддзя. З XVI стагоддзя Любча адносіцца да Наваградскага павета. У часы Вялікага Княства Літоўскага вёскай па чарзе валодалі Храбтовічы, Гаштольды, Кішкі. У 1606 годзе новымі гаспадарамі тэрыторый Любчы сталі Радзівілы. Пасля атрымання магдэбургскага права ў 1590 годзе населены пункт становіцца ўладальнікам ўласнага герба. Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай Любча аказваецца на тэрыторыі Расійскай імперыі, а з 1921 года - у складзе Польшчы. У склад БССР вёска ўвайшла ў 1939 годзе.

Насельніцтва

Паводле апошніх звестак, на тэрыторыі Любчы пражывае 1021 чалавек.

Замак

Замак у Любчы ўзвялі ў 1581 годзе, пра што сведчыць надпіс на флюгеры. Першым уладальнікам замка, па ініцыятыве якога і ўзводзілася пабудова, быў багаты і ўплывовы чалавек у Вялікім Княстве Літоўскім Ян Кішка. Першы варыянт замка быў драўляным. Каменнай была толькі адна вежа, яе пабудавалi для абароны ўезду. Ахоўны комплекс замка складаўся з земляных валоў і равоў, якія атачалі замак з трох бакоў. Паўмятровыя у шырыню равы дасягалі 10 м ўглыб і былі злучаны з ракой, якая бараніла замак з пакінутай боку.

У канцы XVI стагоддзя замак змяніў уладальніка, якім стаў Мікалай Радзівіл. Пры ім замак ўмацаваўся яшчэ трыма каменнымі вежамі і ўнутранымі пабудовамі. Праз паўстагоддзя абаронная крэпасць перайшла да Вялікага гетмана літоўскага Януша Радзівіла. Аднак пры ім замак быў узяты войскамі гетмана Івана Залатарэнкі і спалены. Далей для сярэднявечнага збудавання рушылі ўслед нялёгкія часы: частая змена ўладальнікаў і канчатковы знос ўнутраных пабудоў у XIX стагоддзі. Ад ранейшага замка засталіся дзве вежы, побач з якімі па рашэнні мясцовых уладаў пачалося ўзвядзенне двухпавярховага палаца. Будынак вырашылi выканаць з элементамі, уласцівымі англійскай неаготыцы.

Замак стаіць на Нёмане, высокі бераг якога ахоўвае пабудову з аднаго боку. Пры пабудове чатырохкутнага будынка выкарыстоўвалася спалучэнне цэглы і каменя. Унутраны двор замка быў утвораны вежай, палацам і сценамі крэпасцi. Апошнiя мелi таўшчыню без малога паўтара метра.

У 1964 годзе ў будынку замка была размешчана навучальная ўстанова. Пры сэрдняй школе ўтварыўся краязнаўчы музей. Дзякуючы дзейнасці музея, была захавана гісторыя і некаторыя пабудовы замка.

У нашы дні замак у Любчы - адно з самых папулярных месцаў, якое турыстычныя фірмы ўключаюць у экскурсійныя туры. Гэта вельмі проста растлумачыць: комплекс замка добра захаваны, з дапамогай валанцёраў пастаянна праводзяцца рэстаўрацыйныя работы. Маляўнічыя месцы, добразычлівыя беларусы і атмасфера сярэднявечнага замка не пакіне абыякавым ні аднаго госця Любчы.