Пахавальня Станіслава II Аўгуста Панятоўскага ў вёсцы Воўчын

Вёска Воўчын знаходзіцца ў Камянецкім раёне Брэсцкай вобласці. Яна вядомая турыстам усяго свету галоўным чынам дзякуючы Траецкаму касцёлу, помніку позняга барока, пабудаванаму тут у 1733 годзе. Помнік культуры і архітэктуры вядомы таксама, як Капліца Станіслава II Аўгуста Панятоўскага. Гэта быў апошні кароль польскі, які кіраваў з 1764 да 1795 гады. Вёска Воўчын – яго малая радзіма. Тут нарадзіўся вялікі кіраўнік, тут жа, у Траецкім касцёле, ён быў хрышчаны.

Гісторыя кіравання і кахання

Імпазантны, прывабнага выгляду мужчына састаяў у блізкіх адносінах з імператрыцай Кацярынай II. Менавіта яе намаганнямі Станіславаў II Аўгуст Панятоўскі ў свой час атрымаў карону Рэчы Паспалітай і кіраваў краінай на працягу трыццаці гадоў. Увесь гэты час Польская дзяржава знаходзілася пад пратэктаратам Расійскай Імперыі. А Кацярына, як адзначаюць знаўцы таго часу, стала для вялікага князя літоўскага каханнем усяго яго жыцця. Хоць мары пра законны шлюб так і засталіся марамі.

У 1772 годзе ў горадзе на Няве адбылося падпісанне таемнай Канвенцыі паміж Аўстрыяй, Расіяй і Прусіяй, што прывяло да першага падзелу Рэчы Паспалітай. А калі разгарэлася рэвалюцыя ў Францыі, імператрыца вырашыла ў другі раз змяніць межы Польшчы. Пазней Кацярына II здолела здушыць паўстанне Тадэвуша Касцюшкі, якое ўспыхнула па гэтай прычыне. Пасля таго, як Варшава была захоплена паўстанцамі, Станіслаў Аўгуст Панятоўскі пераехаў у Гродна і ў сваім новым палацы адрокся ад пасада. Калі адбыўся трэці падзел Рэчы Паспалітай, гэта дзяржава, можна сказаць, назаўжды знікла з карты свету. Вялікі правіцель апошнія гады жыцця правёў у Санкт-Пецярбургу, дзе ў лютым 1798 года сканаў. Там, у Саборы Святой Кацярыны, яго пахавалі з усімі ўшанаваннямі.

Гісторыя расказвае нам, што ў гэтым саборы цела Станіслава Аўгуста спачывала да 1938 года, калі нібы пачалася рэканструкцыя храма. Савецкія ўлады прапанавалі польскім буржуа вярнуць забальзамаванае цела караля на радзіму. Калі ў тым жа 1938 годзе рашэнне было прынята, труна з рэшткамі караля была перапахавана ў крыпце волчынскага Траецкага касцёла. Вёска тады была часткай Польшчы.

Гісторыя і архітэктура помніка

Цікавы і незвычайны выгляд Траецкага касцёла. Займальная і гісторыя самаго будынка. Калі нацыянальна-вызваленчае паўстанне 1863-1864 гадоў пацярпела паражэнне, касцёл у Воўчыне пераабсталявалі, і ён стаў царквой. У 1918-м – вярнуўся да каталікоў. У гады Вялікай Айчыннай вайны храм быў разбураны і разрабаваны, а ў мірны пасляваенны час у будынку касцёла захоўваліся ўгнаенні і ядахімікаты. У 70-я гады XX стагоддзя будынак прыйшоў у такое запусценне, што пазбавіўся даху - ён папросту абваліўся. Пасля гэтага касцёл зачынілі.

Да вернікаў храм вярнуўся ў 2007 годзе, калі пачалася яго доўгая рэстаўрацыя. Сёння яна завершана. Траецкі касцёл зноў велічны і прыгожы, цешыць вернікаў сваім непараўнальным абліччам, служыць месцам, дзе можна супакоіць душу. Пахавальня Станіслава II Аўгуста Панятоўскага ўваходзіць у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь.