Сядзіба Уніхоўскіх у вёсцы Русіновічы

Вёска Русіновічы знаходзіцца ў Мінскай вобласці і належыць Самахвалавіцкай вясковай радзе. Цікавы факт: у другой палове XX стагоддзя на тэрыторыі вёскі актыўна праводзіліся навуковыя даследванні. Цяпер жа Русіновічы лічацца тыповай беларускай вёскай. Аднак усё ж ёсць тут нешта такое, што адрознівае гэтую беларускую вёсачку ад тысячы падобных. 

У Русіновічах захавалася да нашых дзен старадаўняя беларуская сядзіба князёў Уніхоўскіх, якая лічыцца спадчынай беларускага народа і адлюстраваннем культуры і побыту дваран. 

Гісторыя сядзібнага комплексу вядзецца з далёкага XIII стагоддзя. Гэта самая сапраўдная ўнікальная гістарычная пабудова, паколькі большасць маёнткаў на сучаснай тэрыторыі Беларусі датуюцца XVIII-XIX стагоддзем. У XVII стагоддзі гэтыя землі належылі князям Жыземскім, прадстаўнікам дваранскага роду, якія вядуць свой пачатак ад Рурыкавічаў. Крыху пазней паўнапраўнымі гаспадарамі зямлі cтаў лічыцца дваранскі род Уніхоўскіх. Апошнім гаспадаром дома з'яўляецца Януш Уніхоўск, які быў мужам Соф'і Ельскай – дачкі знакамітага кампазітара і скрыпача Міхала Ельскага.

Сядзібу пабудавалі князі Уніхоўскія ў канцы XVIII стагоддзя на фундаменце гарадзішча, што некалі тут існавала. Каменная пабудова была пабудавана ў новым «модным» стылі таго далёкага часу. Месца для дома было абрана невыпадкова: менавіта адсюль адкрываліся цудоўныя віды на маляўнічыя падуладныя землі Русіновічаў, адсюль жа добра праглядалася рака Пціч.

Дом быў выкананы вельмі вытанчана. Здавалася, што кожная дэталь была старанна прадумана. Галоўны і паркавы фасад упрыгожваў чатырохкалонны порцік, з параднага партэра можна было любавацца відамі на пойму Пцічы. Тут жа адкрывалася маляўнічая панарама вадаёма, і ўсю гэтую незвычайную прыгажосць акружаў невялікі пейзажны парк. Крыху пазней да дома быў далучаны бакавы аб'ём і зімовы сад. Недалёка ад сядзібы раней размяшчаўся старажытны роў, пазней на яго месцы была ўзведзена невялікая сажалка. Гэты вадаём з прэснай вадой, размешчаны ў глыбокіх берагах, выцягваўся перпендыкулярна рэчышчу Пцічы. Побач з гэтым месцам любілі прагуляцца ўладальнікі і госці маёнтка.

Пра такія сядзібы часта пісалі паэты, тут любілі маляваць свае пейзажы і замалёўкі мастакі. А ўсё дзякуючы характэрнай рамантычнасці і адыёзнай велічнасці, уласцівай менавіта гэтаму архітэктурнаму помніку. Манументальнасць ўсёй сядзібнай кампазіцыі надавала паркавая брама, якая была выканана ў выглядзе аднапралётнай аркі з высокімі бакавымі вежамі.

Пра сядзібу, дарэчы, ведалі далёка за межамі Русіновічаў. А ўсё дзякуючы таму, што ў маёнтку знаходзіліся сапраўды непаўторныя і ўнікальныя калекцыі мастацкіх каштоўнасцей, якія не адно дзесяцігоддзе збіралі Уніхоўскія. Тут можна было ўбачыць старадаўнюю мэблю, крышталь, нумізматычную калекцыю, мастацкія карціны, партрэты Уніхоўскіх, а таксама разнастайныя прадметы, звязаныя з ваеннымі дзеяннямі 1812 года. 

На жаль, сядзібная пабудова не захавалася да нашых дзён. Цяпер можна толькі паглядзець на свіран, стайню, парк і некаторыя гаспадарчыя пабудовы.