Сядзіба Кужанецкіх у вёсцы Дубай

Вёска з назвай Дубай характэрная ўжо тым, што яна з'яўляецца самай старажытнай вёскай Пінскага раёна. Менавіта дзякуючы сваёй багатай падзеямі гісторыі, з якой прама звязана і раскошная архітэктурная спадчына, штогод прыцягвае яна велізарную колькасць турыстаў. А паглядзець сапраўды ёсць на што. Адна толькі на ўсю Беларусь знакамітая сядзіба Кужанецкіх чаго варта!

Гістарычная хроніка

Упершыню пра існаванне населенага пункта з назвай Дубай стала вядома з пісьмовых хронік яшчэ ў 1498 годзе. Хто толькі не быў уладальнікам гэтага мястэчка! Першым кіраванне над землямі вёскі атрымаў конюх Сянько Дзмітровіч, у 1503 яна перайшла ў валоданне Карповічаў, затым - Вярэніч-Стахоўскіх, Іванавіча, Яна Полаза. Апошняму належыць заслуга заснавання вялізнага парка і замка. Маёнтак не пераставаў пераходзіць з рук у рукі: пасля Полаза ім валодаў Ян Папоў, Агінскія, Радзівілы... Як вядома, Радзівілы праславілі свой род у стагоддзях сваімі дзеяннямі. Вось і Альбрэхт Радзівіл, які быў канцлерам ВКЛ і валодаў вёскай Дубай, абессмяроціў сваё імя, праявіўшы неўласцівую для вяльможы велікадушнасць. Ён падарыў свае ўладанні езуіцкаму ордэну, дзякуючы чаму на гэтых землях размясцілася гадовая рэзідэнцыя езуітаў.

Наступным уладальнікам стаў Міхаіл Казімір Агінскі, дзякуючы якому Піншчына можа пахваліцца яшчэ адной унікальнай славутасцю - каналам, які носiць імя яго заснавальніка. Езуіцкі ордэн быў распушчаны ў 1773 годзе, і тады маёнтак купляюць Куржанецкія, якія валодалі ім да канца XIX стагоддзя.

Пачатак узвядзенню сядзібы быў пакладзены яшчэ пры езуітах. Будынак меў два паверхі, і для яго дэкарацыі выкарыстоўвалася рустоўка кутоў і вежы-эркеры, якія мелі два ярусы. Жывапісныя вежкі з маленькімі порцікамі, якія прымыкаюць да іх, выступалі за фасад, які выходзіў на двор. Фасады, якія размяшчаліся з бакоў будынка, фармавалі вежы-алькежы з чатырохсхільным дахам. Характэрным у абліччы будынка было тое, што другі паверх, які падтрымліваўся калонамі, як бы «навісаў» над першым. Унутры арыгінальнага будынка размяшчаліся патаемныя хады, калідоры з нізкімі скляпеннямі, якія нагадвалі тунэлі, моцныя і вельмі масіўныя сцены.

Сядзіба Кужанецкіх праславілася тым, што тут у розныя гады пабывала мноства гістарычна вядомых і праслаўленых людзей. У яе сценах гасцяваў кароль Рэчы Паспалітай Аўгуст Станіслаў Панятоўскі, бываў з місіянерскай мэтай Андрэй Баболя, тут прайшло дзяцінства Адама Нарушэвіча. А дзякуючы малюнкам Напалеона Орды, знакамітага беларускага мастака, мы ведаем, як выглядала гэтая выдатная сядзіба.

Затым гаспадары зноў змяняюць адзін аднаго. У 1944 годзе, падчас Вялікай Айчыннай вайны, якая знішчыла не толькі мільёны чалавек, але і пазбавіла нас магчымасці любавацца пераважнай большасцю архітэктурных помнікаў мінулага, сядзіба была падарваная немцамі ...

Нягледзячы на ​​тое, што ад самога будынка засталіся толькі руіны, тут усё роўна ёсць на што паглядзець: гаспадарчыя пабудовы тых часоў і жывапiсны парк з яшчэ адной мясцовай славутасцю - дубам, што названы ў гонар каралевы Боны. Магутнаму дрэву, як лiчаць навукоўцы, ужо каля чатырохсот пяцідзесяці гадоў.