Сядзіба Гарватаў у вёсцы Барбараў

У Гомельскай вобласці захавалася нямала архітэктурных славутасцяў, якія ўваходзяць у лік самых прыгожых і маляўнічых месцаў ва ўсёй рэспубліцы. Галоўнай жамчужынай Гомельшчыны лічыцца палац Румянцавых-Паскевічаў, які ўваходзіць у спіс сусветнай спадчыны ЮНЭСКА. Аднак, акрамя гэтага ўсім вядомага архітэктурнага помніка, у невялікай вёсцы Барбары захавалася да нашых дзён старадаўняя сядзіба Гарватаў, якая прываблівае сваім хараством і веліччу турыстаў з усіх абласцей Беларусі.

Гісторыя Барбараў пачынаецца з таго моманту, калі расійская ўлада канфіскавала гэту зямлю ў Оскараў і перадала яе Ванну Галставу. Крыху пазней Галстаў прадаў маёнтак Ігнату Гарвату, які і пабудаваў у вёсцы багатую сядзібу. Новыя ўладальнікі Барбараў адбудавалі велізарны маёнтак, які славіўся сваімі памерамі і вытанчанасцю далёка за межамі губерні. Для праектавання і будавання палаца быў выкліканы рыжскі дойлід Лунебург.

У XIX стагоддзі ўладальнікам маёнтка стаў унук Ігната Гарвата – Аляксандр, які да таго моманту ўжо быў уладальнікам велізарнай гаспадаркі, што складаецца з 12000 га ляснога масіву, сенажацяў і ворнай зямлі.

Не iнакш, як палацам, маёнтак складана было назваць. І гэта цалкам апраўдана, бо аблічча сядзібы паражала нават самых багатых і спрактыкаваных гасцей. Заезд у сядзібу ўпрыгожвалі два цагляныя пілоны, якія вянчалі акуратныя балюстрады і ажурныя вазы з гірляндамі. Вароты былі выкананы з выкарыстаннем вытанчанага каванага арнаменту. Адразу каля варот размяшчалася невялікая вартоўня. Дарога да галоўнага ўваходу ў дом вяла па ліпавых алеях, уздоўж яе знаходзіўся цагляны аркавы мост праз маленькі ручай.

Пад канец ліпавых алей размяшчаўся круглы траўнік, які адкрываў уваход у сядзібу. З двух бакоў кветніка знаходзіліся флігелі, накрытыя высокім чатырохсхільным дахам. Сядзібны дом быў двухпавярховым і размяшчаўся на высокім падмурку. Пярэдні фасад дапаўняў чатырохкалонны порцік з наяўнасцю трохкутнага фронту, на якім вісеў фамільны герб Гарватаў. Вышэй фронту размяшчаўся балкон з жалезнай балюстрадай.

Прама каля дома знаходзіліся невялікая прыбудова зімовага саду, цалкам зробленая са шкла, а таксама канцылярыя і лазня. У аранжарэі гаспадары гадавалі экзатычныя кветкі і расліны: кіпарыс, мірту, пальму і некаторыя віды цытрусавых. Палац з'яўляўся яркім адлюстраваннем архітэктурнага кірунку ранні класіцызм. Першы паверх дома прызначаўся для жыцця ўладальнікаў, на другім паверсе звычайна прымалі гасцей.

Унутранае ўбранне сядзібы таксама паражала сваім багаццем. Тут размяшчалася бібліятэка і архіў, акрамя таго, Гарваты любілі і малярства: сцены сядзібы ўпрыгожвалі карціны Рэмбрандта, Дамеля, Ваньковіча, Рубенса і Сухадольскага. Калекцыяніравалі ўладальнікі маёнтка таксама скульптуры, фамільнае срэбра, бронзавыя кандэлябры і крышталь.

Пасля рэвалюцыйных падзей 1917 усю маёмасць Гарватаў аддалі сялянам, а лёс многіх каштоўных рэчаў да гэтага часу невядомы. Хоць у калекцыі Гарватаў знаходзіліся сапраўды каштоўныя і рарытэтныя рэчы, кошт якіх цяпер вылічаецца ў тысячах даляраў.