У Бягомлі, невялікім пасёлку, размешчаным у Докшыцкім раёне Віцебскай вобласці, знаходзіцца адна з непаўторных і арыгінальных славутасцяў, якімі славіцца Віцебшчына. Гэта царква, якая носіць імя Усіх Святых і якая з'яўляецца помнікам архітэктуры, збудаваным у стылі рэтраспектыўнага дойлідства. Паглядзець архітэктурны шэдэўр лёгка: праязджаеце па трасе М3, і праз 100 кіламетраў на поўнач ад сталіцы Беларусі, 157 - на поўдзень ад Віцебска і ўсяго ў 30 кіламетрах ад раённага цэнтра - Докшыц - вы знойдзеце Бягомль.

Лёс любога гістарычнага помніка заўсёды непарыўна звязаны з месцам, у якім ён размяшчаецца, таму нялішнім будзе расказаць пра мястэчка Бягомль.

Гістарычная даведка

Бягомль - даволі старажытнае паселішча, упершыню аб якім згадвалася ў хроніках яшчэ ў 1582 годзе. Тады гэта мястэчка было часткай Мінскага павета ў складзе Вялікага княства Літоўскага якое ставілася да Віленскага каталіцкага епіскапата. Затым Бягомль быў асабістым валоданнем Міхала Кейзгаловіча.

З 1793 году - Бягомль у складзе Расійскай імперыі. Належыў графу Манузі, затым памешчыку Булгаку. Мястэчка расло, у 1938 годзе яно ўжо атрымала статус гарадскога пасёлка.

Бягомль вызначыўся падчас Вялікай Айчыннай вайны: тут разгарнуўся такi актыўны партызанскі рух (цэлых 9 брыгад!), што яно фактычна вызваліла раён задоўга да прыходу Чырвонай арміі. Тут плённа дзейнічаў партызанскі аэрадром, што лягло ў аснову сюжэту кнігі Уладзіміра Казакова «Баявыя аэросцэпкі». 29 чэрвеня 2009 года заслугі гарадскога пасёлка былі заахвочаны указам Прэзідэнта, і Бягомль атрымаў ганаровы вымпел «За мужнасць і стойкасць у гады Вялікай Айчыннай вайны».

Дзіўная святыня

З'яўленне галоўнай славутасці пасёлка адносіцца да другой паловы XIX стагоддзя. Гэта быў не першы храм на гэтым месцы: да 1886 года, з якога бярэ адлік пачатак існавання царквы, тут знаходзіўся ўніяцкі храм.

Царква Усіх Святых у Бягомлі ўзведзена ў рэтраспектыўна-рускім стылі. Доўгі час гэты будынак лічыўся адным з самых прыгожых, якія існуюць на Віцебшчыне. Толькі ўявіце, як ззялі сем залатых купалоў на сонцы! Акрамя таго, ужо тады царква ўражвала масіўнасцю і моцай сцен, таўшчыня якіх складала метр.

Росквіт помніка архітэктуры доўжыўся нядоўга. З прыходам на докшыцкія землі атэістычнай савецкай улады, храм неаднаразова пакутаваў ад іх дзеянняў. Царкоўная маёмасць была параскрадана, разламаны іканастас, а званіца і зусім знесена ... У якасці дзеючага храма ён ужо ў гэты час перастаў існаваць.

Нічога не змянілася і пасля вайны, калі ў сценах святога месца размясціўся спіртзавод. Толькі ў 1991 годзе была адноўлена гістарычная справядлівасць, і храм вярнулі вернікам. 15 гадоў пасля гэтага тут праводзіліся службы, пакуль у 2006 годзе царква Усіх Святых не была зачыненая з прычыны драхласці.

Цяпер некалі выдатны будынак уяўляе сабой гнятлівае відовішча: тут няма задняй сцены і даха. Хоць аб'ект і прызнаны гісторыка-культурнай каштоўнасцю, няма нават намёку на тое, што тут калі-небудзь будзе праведзена рэканструкцыя. Менавіта таму варта пабываць у Бягомлі, пакуль выдатная святыня яшчэ стаіць тут, захоўваючы ў сваіх паўразбураных сценах спадчыну стагоддзяў.