Петрапаўлаўская царква, якая ўзведзена ў г.п. Ружаны (Брэсцкая вобласць), з'яўляецца помнікам архітэктуры барока. Лічыцца, што будынак быў створаны ў 1675 годзе, пра што дазваляе меркаваць і шыльда на фасадзе будынка.

Гісторыя стварэння Петрапаўлаўскай царквы

Першапачаткова ў 1639 годзе на месцы будучай святыні маршалак Казімір Леў Сапега пабудаваў храм з базіліянскім манастыром. У 1675 годзе княгіня Хрысціна Масальская, якая тады валодала Ружанамі, пераўтварыла гэты будынак па ўзоры ўніяцкага. Да 1781 года царква ўжо была цалкам каменнай і ўвасабляла ў сабе рысы італьянскага стылю. Гэтага ўдалося дасягнуць дзякуючы намаганням архітэктара дома Сапегаў Я.С. Бэкера. Сродкі на ўсе выкананыя работы вылучыў князь Аляксандр Сапега. Варта сказаць, што закладка храма адбылася яшчэ ў 1762 г., аднак яго ўзвядзенне пачалося толькі праз 10 гадоў і завяршылася да 1778 г. У 1781 г. з дазволу мітрапаліта Ясона Смагаржэўскага протаархімандрыт Парфірый Важынскі асвяціў храм у імя апосталаў Пятра і Паўла.

Архітэктурныя асаблівасці царквы Святых Пятра і Паўла

Паколькі праект Бэкера практычна цалкам адпавядае сучаснаму канструктыўнаму выкананню будынка, гэта дазваляе меркаваць пра адсутнасць яго сур'ёзных вонкавых змен за ўвесь перыяд існавання. У 1875 годзе над алтарным памяшканнем ўзвялі купал на невялікім барабане.

Фасадная частка пабудовы з чатырохвугольнай званіцай арыентавана на ўсход, у той жа час апсіда з алтарнай часткай, хрысцільня і рызніца - на захад. Падобнае размяшчэнне можна растлумачыць тым, што стварэнне храма пачалося ўжо пасля з'яўлення на ўсходняй частцы плошчы каталіцкага касцёла. Дзеля належнага архітэктурнага афармлення цэнтра мястэчка Сапегі вырашылі ўзвесці ўніяцкую святыню на супрацьлеглым баку Гандлёвай плошчы (у цяперашні час - Плошча 17 Верасня).

Як выглядала Царква Святых Пятра і Паўла ў XIX ст.?

У 1834 г. адбыўся першы вопіс храма, які быў здзейснены па прычыне ліквідацыі манастыра і яго фонду. Драўляная столевая частка была пакрыта гіпсам, а карнізы мелі плоскую авальную форму. Над прасторай галоўнай залы погляду назіральніка адкрываўся роспіс на тэму «Праабражэнне», а над алтарнай часткай - «Гасподзь Саваоф». У мэтах захавання гіпсу і мастацкіх малюнкаў быў створаны шчыт, аднак, паводле вопісу, «карціны ў многіх месцах былі пашкоджаныя вільгаццю». На тэрыторыі алтара знаходзілася чорная таблічка з надпісам жывапісца Фусгорда, пэндзлю якога, як відаць, і належыць роспіс.

Інтэр'ер царквы Святых Пятра і Паўла

Перакрыццё асноўнай царкоўнай залы ўяўляе сабой люстраны звод. Роспіс пад назвай «Праабражэнне» быў адрэстаўраваны пасля пажару 1895 г. і адноўлены ў пачатку мінулага стагоддзя. Злева і справа ад апсіды, якая аддзяляецца драўляным разным іканастасам, размяшчаюцца медальёны з выявамі апосталаў. Ўнутры збудавання захоўваецца ікона 1865 г., створаная на дошцы з арнаментам «Маці Божая Адзігітрыя» (1648 г.). Па многіх меркаваннях, яна змагла абараніць храм ад пажару 1895 г., якім было знішчана практычна ўсё мястэчка Ружаны.