Царква святога Мікалая Цудатворца ў гарадскім пасёлку Юрацішкі

У невялікім гарадскім пасёлку з назвай Юрацішкі існуе такое ж вельмі незвычайнае збудаванне, знешні выгляд якога не падобны на тыповыя будынкi падобнага прызначэння. Многія, напэўна, здагадаліся, што гаворка ідзе пра царкву святога Мікалая Цудатворца. І менавіта гэтая пабудова ўнікальная не толькі з-за свайго знешняга выгляду, але і дзякуючы сваёй незвычайнай гісторыі з'яўлення.

У XVI стагоддзі пасаду канцлера Вялікага Княства Літоўскага займаў віленскі ваявода Альберт Марціновіч Гаштольд. Менавіта ён быў ініцыятарам будаўніцтва праваслаўнага храма на тэрыторыі Юрацiшак. Для гэтага быў распрацаваны вельмі незвычайны праект: мястэчка павінна было ўпрыгожыць драўлянае збудаванне, якое нагадвае карабель. У выніку гэтага ў 1532 годзе тут з'явіўся незвычайны будынак, якi вось ужо на працягу пяці стагоддзяў лічыцца дзівоцтвам сярод захаваных каталіцкіх і праваслаўных храмаў.

Дарэчы, некаторыя гісторыкі ставяць пад сумненне дату пабудовы (1532 год). Ёсць версіі, што храм Мікалая Цудатворца быў узведзены толькі ў першай палове XIX стагоддзя. Хоць менавіта 1532 год сустракаецца ў царкоўных архiвах, якiя захавалiся да нашых дзён. А вось 1840 год прынята лічыць датай першай перабудовы царквы, калі ўнутры будынка быў праведзены капітальны рамонт. Абнавілі таксама і знешняе ўбранне праваслаўнага храма. Тады рабочыя паднялі сцены, падклалі дадатковы каменны падмурак і паклалі новы гонтавы дах. Такім чынам, храм набыў новы дагледжаны выгляд.

У гарадскім пасёлку Юрацішкі, дарэчы, ёсць яшчэ і старажытны касцёл. Як і ў каталіцкага храма, каля царквы святога Мікалая быў вельмі няпросты лёс, якi выпрабаваў на трываласць не толькі сам будынак, але і веру людзей у вышэйшыя сілы. Пасля ўвядзення Берасцейскай царкоўнай уніі царкву, як і многія іншыя беларускія храмы, аддалі уніятам. І толькі ў 1839 годзе касцёл зноў вярнулі праваслаўным.

У другой палове XIX стагоддзя да праваслаўнай святыні з заходняга боку прыбудавалі яшчэ і драўляную званіцу. З надыходам Другой Сусветнай вайны, калі немцы занялі акупаваную тэрыторыю Беларусі, храм стаў ваенным шпіталем. Аднак параненыя, якія ляжалі тут, не ачунялі і не сілкаваліся, а многія нават паміралі. Здзіўляліся фашысты, чаму ж такое адбываецца. І ўсё імгненна вырашылася, калі ў царкве здарылася самая сапраўдная з'ява найсвяцейшай Багародзіцы, якая сказала, што, пакуль у царкве будзе знаходзіцца шпіталь, ніхто папраўляцца не будзе. Немцы моцна спалохаліся такога «цуду», таму ў хуткім часе вызвалілі храм і перанеслі шпіталь у суседні будынак.

Вакол царквы сёння можна сустрэць мноства пнёў, якія нагадваюць пра тыя далёкія часы, калі на тэрыторыі храма знаходзілася старажытная сядзіба, гаспадыняй якой была знакамітая Вераніка Радкевіч. Акрамя пнёў, тут можна сустрэць і магілы нямецкіх салдат, якія нагадваюць пра захоп гэтых зямель у пачатку XX стагоддзя.

Сапраўды, знешні выгляд храма значна адрозніваецца ад стандартных пабудоў праваслаўнай ці каталіцкай архітэктуры. Аднак гэты факт толькі надае яшчэ больш унікальнасці гэтаму будынку, як і ўсяму гарадскому пасёлку Юрацішкі.