Свята-Крыжаўзвіжанская царква - гэта помнік архітэктуры, які ўваходзіць у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь і адносіцца да трэцяй катэгорыі, г. зн. з'яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю рэгіянальнага значэння. Ён размешчаны ў Івацэвіцкім раёне ў невялікім населеным пункце пад назвай Гошчава. Для турыстаў, якім цікавы славутасці гэтых месцаў, дабрацца да вёскі будзе не складана. Гэта можна зрабіць некалькімі спосабамі. Гошчава размешчана ў сямі кіламетрах ад раённага цэнтра Івацэвічы. У самым сяле ёсць аўтобусны прыпынак, злучаны з вялікай трасай Мінск-Брэст. Калі ехаць з Івацэвічаў, то шлях будзе пралягаць праз вёску Стайкі. Убачылі Стайкі, значыць, вы рухаецеся ў правільным кірунку. Можна дабрацца да Гошчава і чыгуначным транспартам і выйсці на прыпынках пад назвай «Івацэвічы» ці «Косава-Палескае». Але затое, калі вы, шаноўныя турысты, паглядзіце на хараство і велічнасць храма Узвіжання крыжа Гасподняга, умомант забудзецеся пра нягоды пераезду, якія давялося пераадолець.

З глыбіні стагоддзяў

Гісторыя Крыжаўзвіжанскай царквы пачынаецца з XVI ст., калі вядомая прадстаўніца магнацкага роду Тышкевічаў Лізавета Тышкевіч-Савіцкая пабудавала тут на ўласныя сродкі храм. Да вялікага шкадавання вернікаў, у XVII ст. царква згарэла. Аднак да канца стагоддзя, у 1692 годзе, унук княгіні Мікалай Тышкевіч заняўся будаўніцтвам у Гошчава дамініканскага манастыра і каталіцкага касцёла, якія служылі людзям больш васьмідзесяці гадоў. У 1776 годзе помнікі архітэктуры зноў знішчыў агонь. На гэты раз манастыр быў спалены па загадзе мясцовага гаспадара пана Глухоўскага. І толькі ў 1838 годзе храм з'явіўся на Івацэвіцкай зямлі ў тым выглядзе, у якім ведаюць яго нашы сучаснікі – як помнік драўлянага беларускага дойлідства. З тых часоў царква ніколі не зачыняла свае дзверы, працягвала дзейнічаць нават падчас Вялікай Айчыннай вайны. Змены закранулі Свята-Крыжаўзвіжанскага храма толькі ў цяперашнім XXI стагоддзі, калі адбылася рэканструкцыя будынка, якая ператварыла яго з драўлянага будынка ў атынкаваны.

Архітэктурныя асаблівасці

Галоўная славутасць в. Гошчава мае арыгінальную архітэктуру, якая адрозніваецца своеасаблівасцю прасторавай кампазіцыі. Царква трохзрубавая, у яе аснове ляжыць квадрат, алтарная частка – трохгранная, а бабінец прамавугольны. Да памяшкання далучаецца тамбур. А ўсярэдзіне храма знаходзіцца ўзрушальнага хараства разьбяны іканастас, датаваны XIX стагоддзем. Над асноўным памяшканнем узвышаецца двухсхільны дах, у цэнтры якога васьмікантовы барабан і купал. Прытвор вянчае званіца і дзве вежы па абодва бакі ад яе. Да рэканструкцыі сцены храма былі аздоблены дошкамі, упрыгожаны разьбой, прамавугольнымі і паўцыркульнымі вокнамі. Унутры, пад алтарнай часткай храма, знаходзіцца каменная крыпта, якая служыла для пахавання святых пакутнікаў і шанавання іх святых мошчаў. Яе яшчэ завуць ніжняй царквой.

У ліпені 2010 года, пасля рэканструкцыі храма ў вёсцы Гошчава, адбылася вялікая падзея. На радасць усіх праваслаўных хрысціянаў, жыхароў вёскі, валадар Стэфан, архібіскуп Пінскі і Лунінецкі, здзейсніў вялікае таемства – асвячэнне Свята-Крыжаўзвіжанскай царквы.