Спаса-Праабражэнская царква ў Смаргоні

Смаргонь - раённы цэнтр, што знаходзіцца ў паўночнай частцы Гродзенскай вобласці. Першае згадванне мястэчка адносіцца да 1503 года, калі яно належала прадстаўнікам роду Зяновічаў.

Падобна іншым беларускім гарадам, Смаргонь мае шэраг аб'ектаў, здольных выклікаць цікавасць у турыстаў, якія вандруюць па краіне. Да такіх аб'ектаў можна аднесці архітэктурныя помнікі горада, адным з якіх з'яўляецца касцёл Святога Міхала Арханёла, які дайшоў да нашых дзён з сярэдзіны XVI стагоддзя.

Другім важным аб'ектам з'яўляецца Спаса-Праабражэнская царква. Храм, што адкрыўся для вернікаў напачатку ХХI стагоддзя, пабудаваны з каменя. Сваёй архітэктурай, а таксама назвай ён напамінае пра праваслаўны храм, які існаваў тут раней. Будаванне сучаснага сабора было пачата ў 1989 годзе. У аснову будавання быў пакладзены праект мінскага архітэктара Анатоля Шабаліна. Сёння гэта самае вялікае гарадское збудаванне, здольнае адначасна змясціць каля паўтары тысячы вернікаў. Царква размешчана ў самай высокай кропцы горада, і таму ўбачыць храм, які размешчаны каля гарадскога парка, можна з розных месцаў раённага цэнтра.

Сабор Праабражэння Гасподня (такая другая назва царквы) уяўляе сабой чатырохкантовы пяцікупальны будынак у візантыйскім стылі. У ім функцыянуе крыптавая царква ў памяць абраза Божай Маці «Спаручніца грэшных».

Будаванне храма, што з'яўляецца адзінай праваслаўнай царквой у сучаснай Смаргоні, ажыццяўлялася за кошт сродкаў, ахвяраваных вернікамі, а таксама прадпрымальнікамі. Падтрымлівалі будаванне сабора і дзяржаўныя структуры.

Асвячэнне царквы адбылося 6 верасня 2009 года архібіскупам Гурыем – кіруючым архірэем Навагрудска-Лідскай епархіі. У цырымоніі асвячэння таксама бралі ўдзел мітрапаліт Мінскі і Слуцкі Філарэт і біскуп Гродзенска-Ваўкавыскі Арцемій.

Мінулая Спаса-Праабражэнская царква ў Смаргоні размяшчалася на тым месцы, дзе сёння знаходзяцца будынкі Галоўпаштамта і кінатэатра «Космас». Тут узвышалася царква, выкананая з каменя, пабудаваная ў 1840 годзе. Да яе ж існаваў драўляны храм. Захаваўся запіс за 1662 год, у якім было паказана, што на вуліцы Скамарош’ей размяшчаўся Дом свяшчэнніка. Згадвалася гэта царква і ў больш позніх запісах, зробленых у XVII стагоддзі.

У гады Першай і Другой сусветных войнаў збудаванне падпадала частковым разбурэнням, зноў аднаўляючыся пасля кожнай вайны.

У 1962 годзе храм быў зачынены, тады ж былі пераплаўлены званы. А ў канцы 60-х гадоў ХХ стагоддзі царква і зусім была разбурана. На яе месцы з'явіўся сквер.

Цяперашні храм размяшчаецца на вуліцы Чырвонаармейскай, 3.