Існуе такое павер'е, што наведванне Спаса-Праабражэнскай царквы ў вёсцы Моталь Іванаўскага раёна назаўжды пазбаўляе чалавека ад ранейшых клопатаў. Было б цудоўна, калі б гэта было так. Але храм з блакітнымі купаламі і залатым ззяннем крыжоў у Моталі сапраўды напаўняе душу адчуваннем лёгкасці і чысціні.

У цэнтры знакамітай вёскі

Праваслаўная святыня знаходзіцца ў самым цэнтры вёскі (цяпер - аграгарадок), якая мае слаўную гісторыю і славутых ураджэнцаў.

Сюды ў XVI стагоддзі не раз прыязджала каралева Бона Сфорца, якая валодала мястэчкам (па адной з версій, ёй нават будавалі ў Моталі палац). У XIX стагоддзі ўладальніцай была яшчэ адна дама каралеўскіх крывей – прынцэса дэ Брольі-Рэвель.

У гэтым жа мястэчку ў 1874 годзе нарадзіўся першы прэзідэнт Ізраіля Хаім Вейцман. Цікава, што Моталь стаў малой радзімай і для бацькі заснавальнікаў знакамітага музычнага лэйбла Chess Records – Леанарда і Філа Чессаў, якія паўплывалі на саміх Rolling Stones...

Цяпер гэты невялікі аграгарадок вядомы ў Беларусі і за яе межамі як месца правядзення міжнародных фестываляў «Спораўскія прысмакі» і «Спораўская рэгата». Сюды прыязджае нямала турыстаў. Але знаёмства з гэтай зямлёй яны ўсё роўна пачынаюць з велічнай царквы.

Новая царква ў Моталі

Каменную Праабражэнскую царкву ўзвялі ў Моталі ў 1877 годзе (па іншай версіі – у 1888). Да гэтага моманту на тым жа месцы стаяў драўляны ўніяцкі храм Праабражэння Гасподняга і званіца. Але ў неспакойным 1864-м годзе, падчас падаўлення ўзброенага паўстання, царква ўніятаў згарэла.

У той год моцна пацярпела ўся вёска. Многія жыхары засталіся без дамоў, а абшчына – без храма. Як сцвярджаюць гістарычныя крыніцы, грошы на будаўніцтва новай царквы і на аднаўленне мястэчка вылучыў царскі ўрад. Новы храм у Моталі з'явіўся праз 13 гадоў пасля таго, як здарыўся пажар.

Храм-карабель з пяццю купаламі

Мотальская Свята-Праабражэнская царква была пабудавана па праекце брэсцкага гарадскога архітэктара М. Барташэўскага. Гэта помнік архітэктуры рэтраспектыўна-рускага стылю, які складаецца з асноўнага будынка з цэглы, трох'яруснай званіцы, трапезнай і пяціграннай апсіды.

Спецыялісты вылучаюць наступныя асаблівасці гэтага пяцікупальнага помніка архітэктуры:

• Храм мае кубічную форму.

• Дамінанта сілуэта – лукавіцападобныя галоўкі званіцы і купалы чатырохсхільнага даху.

• Мае тры ўваходы з арачнымі парталамі.

• У якасці дэкору выкарыстоўваюцца ліштвы лучковых аконных праёмаў, карніз, лапаткі.

• Інтэр'ер упрыгожвае чатырох'ярусны іканастас (канец XIX стагоддзя) з абразамі «Хрыстос у пустыні», «Святое сямейства», «Святы Феадосій», «Серафім Сароўскі», «Хрыстос Пантакратар», «Маці божая Замілаванне» і іншыя. Усе іконы датуюцца XVIII-XIX стагоддзямі.

Абнаўленне ў 2013 годзе

Адзначым, што мотальская царква з дня свайго заснавання ніколі не зачынялася. Будынак святыні ўнесены ў Спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі.

У 2013 годзе над мотальскім храмам пасля капітальнага рамонту здзейснілі чын абнаўлення. Пробашч парафіі Пётр Кісель быў удастоены за працы наперснага крыжа. Спаса-Праабражэнская царква адносіцца да Іваноўскага благачыння Пінскай дыяцэзіі.