Сінагога ў вёсцы Індура

У Рэспубліцы Беларусь вы можаце ўбачыць мноства сінагог, бо гісторыя краіны і яе культура непарыўна звязаны з яўрэйскім народам. Колькі цяпер яўрэяў пражывае ў Беларусі, дакладна сказаць нельга. Аднак па некаторай інфармаціі, іх каля трынаццаці тысяч чалавек. У сваім акружэнні яўрэі ў асноўным размаўляюць на рускай мове, і толькі малая частка на беларускай і на іўрыце. Першыя яўрэі з'явіліся ў Мінску ў XIV стагоддзі, менавіта тады іўдаізм стаў адной з традыцыйных рэлігій, прадстаўленых у Беларусі.

У цяперашні час у краіне існуюць ўсяго чатыры дзеючыя сінагогі, размешчаныя ў Мінску, Гродна, Пінску і Бабруйску. А некалі толькі ў адным Мінску іх было цэлых 44!

У аграгарадку Індура, які размешчаны ў Гродзенскай вобласці, стаіць старадаўняя сінагога, пабудаваная ў 1885 годзе. Сінагога ўяўляе сабой малітоўны дом для правядзення набажэнстваў, аднак часта ў іх праводзіліся як афіцыйныя сходы вернікаў, так і навучальныя заняткі для школьнікаў.

Архітэктура сінагогі выканана у стрыманым класічным стылі з невялікай колькасцю дэкаратыўных элементаў. Будынак узведзены з бежавай цэглы і займае досыць шырокую плошчу. Сінагога ў вёсцы Індура была пабудавана па ўсіх правілах: яна размешчана на самай высокай кропцы вёскі, галоўная сцяна дома малітваў звернутая ў бок Ерусаліма, ўнутры сінагогі маецца доўгі калідор, ідучы па якому, вернік вызваляў свой розум і сэрца ад негатыўных эмоцый, мірскіх клопатаў і праблем. У самым свяшчэнным месцы хаты малітваў захоўваўся скрутак Торы – іўдзейскі звод рэлігійных законаў. Да Торы ва ўсе часы ставіліся з асаблівай павагай, дакранацца голымі рукамі было забаронена. Для чытання выкарыстоўваліся спецыяльныя ўказкі.

Індурская сінагога з'яўляецца помнікам яўрэйскай культурнай спадчыны XIX стагоддзя - з 1940 года яна страціла сваё прызначэнне, стаўшы месцам сховішча гаспадарчых запасаў. На сённяшні дзень сінагога спустошана і забытая. Унутры будынка - смецце і рэшткі, вокны забітыя драўлянымі дошкамі. Знешнія сцены яўрэйскага дома малітваў знаходзяцца ў здавальняючым стане і падлягаюць рэстаўрацыі. Запусценне сінагогі і паступовае яе разбурэнне можна растлумачыць знікненнем яўрэйскага народа з вёсачкі Індура.

Такая доля спасцігла не толькі індурскую сінагогу. На рацэ Рось размешчаны гарадскі пасёлак Поразава, у якім раней стаялі дзве яўрэйскія сінагогі, адна з якіх згарэла дашчэнту, а другая, выкананая з бутавага каменя, стаіць да гэтага часу. Сінагога даўно закінута, рэстаўрацыйныя працы не вядуцца.

Цікавасць уяўляе беларускі ешыбот, размешчаны ў горадзе Валожын. Ешыбот – вышэйшае духоўнае вучылішча для яўрэйскіх юнакоў, дзе яны атрымлівалі неабходныя веды і выхоўваліся ў рамках строгіх культурных звычаяў і традыцый. Па заканчэнні ешывы навучэнцам прысвойвалі званне рабіна – гэта значыць верніка, які выдатна ведаў Талмуд і Тору. Будынак сінагогі зачынілі ў 1939 годзе па дзіўных прычынах. Па адной з версій, кіраўнік ешывы адмовіўся прымаць новыя правілы па русіфікацыі выкладчыкаў і навучальных прадметаў, якія былі распрацаваны міністрам народнай асветы. Будынак вучэбнай сінагогі паступова руйнуецца, рэстаўрацыйныя працы не вядуцца.

Калі вас цікавіць гісторыя і культура яўрэйскага народа, раім наведаць Музей яўрэяў, які знаходзіцца ў Мінску. У музеі прадстаўлена больш за 10 тысяч унікальных экспанатаў, сярод якіх асабістыя рэчы знакамітых яўрэяў, прадметы побыту, літаратура, творы мастацтва, а таксама рукапісны пергамент Торы.