Галоўная сінагога ў Слоніме

У гістарычным цэнтры горада Слоніма знаходзіцца галоўная сінагога – жамчужына яўрэйскай культуры. Будаўніцтва яўрэйскага дома малітваў пачалося ў 1642 годзе, а свае дзверы сінагога адчыніла ў 1648 годзе. Сінагога, як і большасць слонімскіх будынкаў, з'яўляецца абаронным збудаваннем. Будынак мае магутныя сцены без адметных дэкаратыўных элементаў. Архітэктура вытрымана ў стылістыцы барока. Вонкавае аблічча сінагогі простае, але за сцiплымi сценамі гэтай святыні схаваны старажытныя роспісы з выявай яўрэйскай сімволікі. На адной са сцен намалявана карона, а крыху ніжэй знаходзіцца барэльеф з кнігай і два львы па абодвум бакам. Можна меркаваць, што гэтай кнігай з'яўляецца Талмуд - яўрэйскі рэлігійны звод законаў, а львы абазначаюць яўрэйскі народ, які абараняе сваю святыню. С правага боку ад роспісу размяшчаецца выява музычных інструментаў - дзве скрыжаваныя гітары, віяланчэль, трубны рог, арфа. Таксама сцяну ўпрыгожваюць фрэскі з маляўнічай прыродай і дзвюма вазамі мудрагелістай формы.

Слонімская сінагога з'яўляецца адным з чатырох беларускіх малітоўных дамоў, дзе захавалася Біма - шмат'ярусная вежа, на вяршыні каторай чыталася Тора. Падчас Другой Сусветнай вайны сінагога была зачынена, а затым стала месцам, дзе захоўвалiся складскія запасы. Ужо доўгія гады яўрэйскі дом малітваў знаходзіцца ў запусценні, нягледзячы на ​​тое, што ў 2001 годзе яго вярнулi яўрэйскаму народу. Помнік знаходзіцца на кансервацыі, рэстаўрацыя аб'екта не плануецца. У 2009 годзе ў Слоніме было зафіксавана ўсяго 0,03 % яўрэяў.

Гісторыя яўрэйскага насельніцтва ў Слоніме, як і ва ўсёй Беларусі, дастаткова трагічная. Іудзеі з'явіліся ў Рэспубліцы яшчэ ў XIV стагоддзі. У XIX стагоддзі з 16 000 тысяч мясцовых жыхароў больш за 11 000 былі яўрэямі. Гэта значыць, што яны складалі большую частку ўсяго слонімскага насельніцтва. Яўрэйскі народ заўсёды вызначаўся сваёй працавітасцю і ўпартасцю. Яўрэi актыўна развівалі ў Слоніме гандаль, адкрывалi пры гэтым кавярні, крамы, бровары. Пасля ўтварэння кагалу сталі з'яўляцца хедары, ешывы, шматлікія сінагогі, дамы сходаў. Беларускі горад Слонім, як і многія гарады рэспублікі, быў шматканфесійным горадам, дзе мірна ўжываліся прадстаўнікі розных рэлігій. Так, у Слоніме ёсць і праваслаўная царква, і касцёл, і мячэць. У мірны час у горадзе налічвалася больш за сем сінагог, дзве з якіх захаваліся да гэтага часу. Падчас вайны больш за 9000 слонімскіх яўрэяў сталі ахвярамі Халакосту – масавага вынішчэння з боку нацыстаў. У памяць аб гэтых жудасных падзеях ў слонімскім лесе ўстаноўлена стэла і створаны мемарыял на месцы старых яўрэйскіх могілак.

Якія цікавыя славутасці можна яшчэ паглядзець у Слоніме? Напрыклад, беласнежны фарны касцёл Святога Андрэя, пабудаваны ў 1775 годзе. Абавязковымі для наведвання з'яўляюцца Спаса-Праабражэнскі сабор, Траецкая царква, архітэктурны комплекс Беззаганнага зачацця Святой Панны Марыі, які ўключае касцёл і бернардынскі жаночы манастыр. Таксама гасцей горада зацікавіць сядзіба Пуслоўскіх пад назвай «Альбярцін». З родам Пуслоўскіх звязана мноства таямніц і легенд, з каторымi можна азнаёмiцца ў межах тэматычных экскурсій. Напрыклад, «Горад старажытны і горад малады», «Цудоўная зямля беларуская» альбо «Па святых мясцiнах Беларусі».