Рэспубліка Беларусь - гэта краіна з багатай гісторыяй. Вывучаючы яе, можна даведацца шмат цікавых гістарычных фактаў, паколькі ўсё тое, што адбывалася на тэрыторыі Еўропы, амаль заўсёды закранала і нашу краіну.

А вам вядома, што ў Рэспубліцы Беларусь існуе горад Ваўкавыск? Гэта адзін з найстарэйшых гарадоў не толькі ў нашай краіне, але і на тэрыторыі ўсёй Усходняй Еўропы. Археалагічныя раскопкі кажуць нам, што першае паселішча славян на тэрыторыі, дзе цяпер размешчаны гэты горад, датуецца X стагоддзем! Зразумела, што за такі вялікі прамежак часу Ваўкавыск быў арэнай многіх войнаў і ўваходзіў у склад многіх дзяржаў. Сведчанні аб гэтых узброеных канфліктах і наступных за імі зменах на палітычнай карце Еўропы захаваліся ў горадзе да гэтага часу.

Адно са сведчанняў таго, што ў горада Ваўкавыск быў нялёгкі гістарычны лёс, размясцілася ў раёне вуліцы Карла Маркса, што непадалёк ад касцёла святога Вацлава. Называецца гэтае месца польскімі вайсковымі могілкамі, пахаванні якіх ў асноўным адносяцца да перыяду Першай сусветнай вайны 1914-1918 гадоў. Звязана гэта з тым, што большасць пахаванняў на іх тэрыторыі - гэта магілы салдат і афіцэраў, якія былі пахаваныя на ім у перыяд акупацыі горада нямецкімі войскамі. Пасля горад уваходзіў у склад Беларускай Народнай Рэспублікі і Польскай Рэспублікі. І зразумела, што большасць надмагільных помнікаў на могілках падпісаныя на польскай мове. Але не толькі магілы палякаў можна сустрэць на дадзеных могілках. Пры ўважлівым вывучэнні вы ўбачыце магілы салдат розных нацыянальнасцей, бо вайна ніколі не змяняецца і закранае розных людзей розных нацыянальнасцей з розных краін.

Сярод звычайных магіл можна ўбачыць вялікае ваеннае пахаванне польскіх салдат і афіцэраў перыяду 1920-га года, якія загінулі ў баях з Чырвонай арміяй. Пра гэта сведчыць мемарыяльная пліта, на якой на польскай мове напісана, што яна ўсталяваная ад імя жыхароў горада Ваўкавыска ў гонар герояў, якія загінулі за айчыну ў перыяд 1918-1920 гадоў. Калі вам стала цікава, адкуль мог узяцца такі манумент, то тут трэба ўспомніць гісторыю. Бо 1 студзеня 1919 года горад Ваўкавыск, як і астатнія заходнія гарады нашай краіны, увайшоў у склад Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі. А ўжо ў лютым 1919 года ўспыхнула Савецка-польская вайна. Склалася так, што на працягу 1920-га года горад неаднаразова пераходзіў ад аднаго боку да іншага, што змагаліся паміж сабой. А пасля заканчэння Савецка-польскай вайны ў 1921 годзе, Ваўкавыск канчаткова ўвайшоў у склад Рэспублікі Польшча і знаходзіўся пад яе юрысдыкцыяй да 1939 года. Менавіта тады Савецкія войскі, у той час яны называліся Рабоча-сялянская Чырвоная армія, анэксавалі тэрыторыю сучаснай Заходняй Беларусі.

А яшчэ вялікую цікавасць у тых з вас, хто захапляецца гісторыяй, павінен выклікаць той факт, што на тэрыторыі гэтых могілак усталяваны мемарыяльны помнік тым, хто загінуў у часы Польскага паўстання 1863-1864 гадоў. Гэта драўляны крыж з прымацаванай на перакрыжаванні бэлек статуэткай Ісуса Хрыста і выкладзенай з дрэўкавай зброі лацінскай літарай V. Гэта знак, які сімвалізуе перамогу. Пастаўлены ён у памяць пра тыя дні, калі незадаволеныя шляхцічы вырашылі аднавіць дзяржаву Рэч Паспалітую. Гэта паўстанне было задушана і за ім рушылі ўслед рэпрэсіі, пра што і нагадвае гэты помнік.